Zeus’un Şekil Değiştirerek Kaçırdığı Ölümsüzler listesini ele alacağız. İstediğini elde etmeden durmayan bu tanrı, kah guguk kuşu olarak kah bir yılan olarak hatta çoban kılığına girerek, aklına koyduğuna sahip olacaktır.
Yunan mitolojisinde, tanrıların tanrısı Zeus, kadın, erkek, ölümlü, ölümsüz dinlemeden herkesi ve her şeyi elde eder. Efsaneler onun bu sonsuz taleplerine ulaşmasını anlatır durur. Ancak aralarından en ilginçleri, Zeus’un, fiziksel sınırların ötesine geçip, şekil değiştirerek elde ettikleridir. Bu listede cinsiyet ya da tanrısallık fark etmeksizin uzar gider. Önceki iki yazımda, Zeus’un boğa kılığında Europe‘u kaçırmasını, altın yağmuru şeklinde kuleye hapsedilmiş Danae‘nin odasına sızmasını, kartal şeklinde İda Dağı’nda sürüsünü otlatan yakışıklı prens Ganymedes‘i kaçırmasını, bir satir kılığında Antiope‘a tecavüz etmesini, Artemis‘in görünüşü ile Kallisto‘yu baştan çıkarmasını, Alkmene‘nin kocasının kılığına girip onu kandırmasını, kuğu şeklinde Leda ile beraber olmasını ve bir karınca olarak Eurymedusa ile beraberliğini anlattım. Saydıklarımın hepsi ölümlü kadınlar ve erkekti. Kısacık hayatlarında, Zeus’un tohumu Yunan Kahramanları doğurmuşlardır.
Peki ya Zeus, bir ölümsüzden hoşlanır da elde edemezse? Yine sınırları tanımayacağı apaçık ortadır.
1. Mnemosyne: Zeus Çoban Kılığına Girer
Mnemosyne, hafıza titanıdır. Zeus’un eşlerinden biridir. Zeus, bir çoban kılığına girerek, dokuz gece boyunca onunla beraber olur. Bu birliktelikten “ilham perileri” ya da Musalar olarak bilinen dokuz tane kız doğar. Homeros’un İlyada’sı ya da Hesiodos’un Theogonia’si, Musalara seslenerek başlar. Hesiodos, Theogonia’de bu birleşmeden şöyle bahseder:
Güzel saçlı Mnemosyne ile de sevişti,
– Thegony, Hesiodos
Ondan doğdu Musa tanrıçalar,
Altın tepekli dokuz Musalar,
Bayramları, şenlikleri, ezgileri seven kızlar
2. Hera: Zeus Guguk Kuşuna Dönüşür
Hesiodos, Thegony adlı eserinde, Zeus’un tüm evliliklerini sıralar teker teker. Sonuncu ve kalıcı eşi ise Hera’dır. Hepimiz onu, Olimpos doruğunda, Zeus’un yanında oturan tanrıça olarak tanırız. Hera ve Zeus, aynı ana babadan doğmadır. Ancak tanrılar katında kardeş evliliği, birçok mitolojide görebileceğimiz motiftir. Peki nasıl olur da iki kardeş aşık olurlar?
Bazıları, Zeus’un tam üç yüz sene boyunca Hera’nın peşinden koştuğunu anlatır. Ancak Hera, Zeus’u istemez. Belki de kardeşinin çapkınlıklarını iyi bildiğindendir, Zeus’tan kaçar durur. Zeus, Hera’nın yalnız olduğu bir fırsat kollar ve Hera, diğer ölümsüzlerin yanından ayrıldığında, onun tarafından fark edilmemek için kendini bir guguk kuşuna dönüştürür. Böylece gider, bir dağın tepesine konup Hera’nın tamamen yalnız kalmasını bekler. Hera, dağa doğru yol koyulduğunda, Zeus korkunç bir fırtına koparır.
Ardından guguk kuşu formunda, fırtınadan titreyerek, donmuş bir halde Hera’nın kucağına konar. Hera, guguk kuşunu görünce acır, alır onu pelerinine sararak koynuna koyar. İşte tam o anda, Zeus, gerçek formuna döner ve Hera’yı yakalar. Hera, aile bağlarını öne sürerek onunla beraber olmak istemediğini söylediğinde Zeus onunla evlenmeyi teklif eder. İşte böylece Zeus ve Hera’nın evliliği gerçekleşir. Bütün tanrıların davet edildiği bir düğün ile evlenirler. Yunanlılar arasında, tanrıçayı en çok onurlandıran Argoslular, yaptıkları tapınakta, Hera’yı elinde guguk kuşu olan bir asa tutarken betimlemişlerdir.
Hesiodos, Thegony’de şöyle anlatır:
Hera, görkemli son eşi oldu Zeus’un.
– Thegony, Hesiodos
Sevişti tanrıların ve insanların kralıyla
Hebe’yi, Ares’i ve Eileithyia’yı doğurdu Hera.
3. Persephone: Zeus Yılan Şekline Girer
Persephone, Zeus ve tarım tanrıçası Demeter’in kızıdır. Olimpos tanrıları Persephone’nin güzelliği tarafından büyülenir ve hepsi onu arzular. Hermes, Apollon, Ares ve Hephaistos, Persephone’yi etkilemek için bir hediye sunar. Persephone’nin Hephaistos ile evlenmesinden endişelenen Demeter, astroloji tanrısı Astraeus‘a danışır. Astraeus, Persephone’nin bir yılan tarafından tecavüze uğrayacağı ve hamile bırakılacağı konusunda onu uyarır. Demeter daha sonra Persephone’yi bir mağarada saklar; ancak yılan kılığına giren Zeus mağaraya girer ve Persephone’ye tecavüz eder. Persephone hamile kalır ve Zagreus‘u doğurur. Başka bir hikaye, katledilen Zagreus’un küllerinden insanın yoğurulduğunu anlatır.
Diğer kaynaklar, Zeus’un önce boğa kılığında Demeter’e tecavüz ettiğini ve Persephone’nin doğduğunu anlatır. Persephone büyüdüğünde, Zeus bu sefer yılan kılığına girerek Persephone’ye, yani öz kızına tecavüz eder. Bu birliktelikten Zagreus yani boğa doğar. Akış, boğa ve yılan arasında salınır durur.
Persephone’nin başına gelenler bunlarla bitmez. Bir de onu öz amcası Hades kaçırır, yeraltı dünyasına gelini yapar.
Ünlü Romalı şair Ovidius, Dönüşümler adlı eserinde aslında bütün bu hikayelerden bahseder. Arakne başlar kumaşına Zeus’un bu şekil değiştirerek elde ettiklerini işlemeye, bir yandan da Ovidius anlatır neleri işlediğini bir bir:
Lidyalı Arakne, boğa suretiyle oyuna getirilen
– Dönüşümler, Ovidius
Europa’yı nakşetti: Orada, gerçek bir boğa
ve gerçek bir deniz olduğunu
düşünebilirdin; bakirenin geride kalan diyara baktığı sanılırdı,
hem yoldaşlarına haykırdığı hem dokunuşundan korktuğu
sıçrayan sudan, ayaklarını ürkekçe geriye çektiği;
betimledi Asterie’nin de hırslı bir kartal tarafından yakalandığını,
betimledi Leda’nın kuğu kanatları altında uzandığını;
ekledi satir kılığında gizlenen Jupiter’in
güzel Antiopa’yı ikizlere nasıl gebe bıraktığını;
nasıl Amphitryon olduğunu,
sana sahip olduğunda ey Tirynslü kadın!
Nasıl altın sağanağı olduğunu Danae’yle,
nasıl ateş olduğunu Asopus’un kızıyla
seviştiğinde; Mnemosyne’yle bir çoban,
Deo’nun kızıyla benekli bir yılan olarak.
Zeus’un Şekil Değiştirerek Kaçırdığı Ölümsüzler Listesinin sonuna geldik. Şekil değiştirdiği ölümlü kadınlar listesine göz atmak isterseniz: liste1 ve liste2 bakabilirsiniz.
