Theseus Kimdir – Atina’nın Efsanevi Kahramanı

Mitolojik Hikayeler Theseus
Share the article 👇

Theseus Kimdir? Theseus, Atina’nın efsanevi kralıdır. Onun mitolojisi, birçok öyküde karşımıza çıkar. Yaptığı en önemli iş, yarı boğa yarı insan Minotor isimli canavarı öldürmesi ve Atina’ya demokrasiyi tanıtmasıdır.

Theseus, Atina’nın efsanevi kralıdır. Annesinin Ethra, babasının Egeus veya Poseidon olduğu söylenir.

Herakles’in Dorların kurucu kahramanı olması gibi, Theseus da Atinalılar için kurucu kahramandır. Atinalılar onu büyük bir reformcu olarak kabul ediyorlardı. Attika’nın Atina önderliğinde siyasi bütünleşmesini sağlayan kişi olduğu kabul ediliyordu.

Doğumu ve Gençliği

Atina’nın Kralı Egeus’un çocuğu olmamaktadır. Bir mirasçı arzulayarak Delphi kahininden tavsiye ister. Kahin ona aşağıdaki cümleyi bildirir.

“Kederden ölmemek için Atina’nın zirvesine ulaşana kadar şarap tulumunun şişkin ağzını gevşetmeyin”

Ancak Egeus bu kehanetten hiçbir şey anlamaz. Onu misafir eden Troezen Kralı Pittheus’a tavsiyesini sorar. Pittheus kenahetin ne demek istediğini hemen anlar. Bu yüzden, Egeus’u sarhoş eder. Sonra, kızı Ethra’yı Egeus’un odasına gönderir.

Ethra Oğlu Theseus'a Babasının Silahlarını Sakladığı Yeri Gösteriyor, Nicolas-Guy Brenet,  Paris, 1728–1792
Ethra Oğlu Theseus’a Babasının Silahlarını Sakladığı Yeri Gösteriyor, Nicolas-Guy Brenet, Paris, 1728–1792

Ertesi gün, kralın kızı ile beraber olduğunu anlayan Egeus, kadının hamile olma olasılığına karşılık sandaletlerini ve kılıcını bir kayanın altına koyar. Ethra’ya, eğer oğulları olursa bu mirasları almasını ve gizlilik içerisinde Atina’ya gelmesini söyler. Çünkü erkek kardeşi Pallas’ın yaklaşık elli oğlu vardır ve Egeus’un çocuğu olmadığı için ona başkaldırmaktadırlar. Böylece Egeus, ülkesi Atina’ya döner. Atina’da Korinth’tan ayrılan ve çocuklarını katleden Medea, Egeus’a katılır ve onunla evlenir.

Ethra, Theseus’u Troezen’de büyütür. Kral Pittheus, Theseus’un babasının Poseidon olduğunu yayar çünkü Poseidon, halkının koruyucu tanrısı olduğu için halkı ona büyük saygı duymaktadır.

Theseus, cesur bir genç olduğunda kayayı hareket ettireerek babasının mirasını alır. Ardından annesi ona kimliğini açıklar. Böylece Theseus, doğuştan hakkı olan tahtını almak için Atina’ya seyahat eder.

Theseus’un 6 Görevi

Theseus'un Yolculuğu
Theseus Kimdir – Theseus’un Yolculuğu

Troezen’den Atina’ya deniz yoluyla gitmek en kolay ve hızlı seçenektir fakat Theseus tehlikelerle dolu olan ve birçok canavarla karşılaşacağı kara yolunu tercih eder. Bunun sebebi korkaklar gibi Atina’ya varmak istememesidir. Bir diğer sebebi de Herakles’e öykünmesi ve maceraya atılmak istemesidir.

Herakles’in anne annesi ile Theseus’un büyükbabası Pittheus kardeştir. Yani ikisi aslen akrabadır.

Herakles bir dönemler Yunanistan’daki haydutları zapetse de, artık Lydya’da Omphale’nin kölesi olduğu için, Yunanistan tehlikeli bir yerdir. Theseus kara yolundaki haydutları öldürerek aslında halkın sevgisini kazanmayı amaçlıyordur.

Theseus, bu hikayelerde tıpkı Herakles gibi zorbaların yöntemi ile zorbaları öldürür.

Aşağıdaki kahramanlıkları 6 Görev/İş olarak anılır.

  1. Bütün yolcuları sopasıyla öldüren Epidaurus’da duran Periphetes’i öldürmüştür. Theseus’u sembolize eden asayı/sopayı da Periphetes’ten almıştır.
  2. Korinth Kıstağında (Yunanistan ve Mora yarım adasını birbirine bağlayan kara köprüsü) yolcuları iki çam ağacına bağlayıp, ağacı yere doğru gerip sonra da bırakarak insanları parçalayan soyguncu Sinis’i kendi methodu ile şekilde öldürür. Daha sonra Sinis’in kızı Perigone ile beraber olur Melanippos isimli bir oğulları olur.
  3. Phaea adlı yaşlı bir kocakarı tarafından yetiştirilen devasa bir canavar olan ve yolcular için tehlike oluşturan Krommyon’un dişi domuzunu öldürür. Plurtach’ın anlattığı bir hikayeye göre Phaea aslında soyguncudur ve çok pis yaşadığı için insanlar ona domuz demektedir.
  4. Megara yakınlarında, Sciron adında bir soyguncu patika gezginlerini ayaklarını yıkamaya zorlardı. Diz çöktüklerinde de onlara tekme atarak uçurumdan aşağı fırlatırdı. Theseus onu aynı uçuruma iterek öldürmüştür. Plutarch’ın anlattığı başka bir hikayeye göre aslında Sciron soyludur ve Theseus kral olduktan sonra Megara ile yaptığı savaşta onu öldürür.
  5. Eleusis’e vardığında, tüm gelenleri kendisiyle güreşmeye zorlayan ve onları öldüren Kral Cercyon ile güreşti. Ama Theseus kralı yenip onu öldürdü.
  6. Son haydut ise Procrustes the Stretcher (Gergi)’dir. Bu haydutun iki yatağı vardır. Eleusis ovasında yolculara yatacak yer vereceğini söyleyip, onları, boyları yataktan kısaysa gereceği, uzunsa bacaklarını keseceği tuzağa düşürürdü. Hiç kurtulan olmazdı çünkü Procrustes farklı boylarda iki yatağa sahipti. Theseus tarafından bacakları ve kafası kesilerek öldürülmüştür.

Atina ve Maraton Boğası

Theseus, Atina’ya vardığında gerçek kimliğini hemen açıklamaz. Egeus misafirperver davranır ama güçlü adamın niyetinden de şüphelenmektedir. Egeus’un eşi Medea hemen Theseus’un Egeus’un oğlu olduğunu anlar. Oğlu Medus yerine tahta geçmesinden endişelenir. Girit gücünün bir sembolü olan Maraton Boğasını yakalamasını isteyerek Theseus’u öldürmeyi amaçlar.

Maraton Boğası, Girit Kralı Minos’un tanrı Poseidon’a kurban etmek için istediği ancak çok beğendiğinden kurban etmediği boğadır. Bunun üzerine Poseidon çok sinirlendiği için güneş titanı Helios’un kızı ve Minos’un eşi Pasiphae’yi boğaya aşık etmiştir. Bu birliktelikten Minotor adlı canavar doğmuştur. Minotor, Theseus maceralarında önemli bir yer kaplar. Ünlü kahraman Herakles’in 12 görevinden biri Minotor’un babası Girit Boğasını yakalamaktır. Bu görevi başarı ile yerine getiren Herakles, daha sonra boğayı salar. Boğa koşmaya başlar ve Atina çevresindeki kırsal bölgeyi yerlebir ederek Atina yakınınındaki Marathon kasabasına varmıştır. Bu yüzden de Maraton Boğası olarak anılır.

Theseus Maraton'da boğayı yenerken, 1732-34 - Carle van Loo
Theseus Kimdir – Theseus Maraton’da boğayı yenerken, 1732-34 – Carle van Loo

İşte Medea, Theseus’u bu boğayı yakalamak ile görevlendirir. Theseus da Medea’nın isteğini yerine getirmek için yola düşer. Marathon şehrinin yolunda bir fırtınadan kaçmak için yaşlı bir kadın olan Hecale’nin kulübesine sığınır. Theseus, boğayı yakalamada başarılı olursa Zeus’a adaklar adayacağına dair kadına söz verir. Ancak Theseus boğayı yakalayıp geri döndüğünde Hecale’yi ölmüştür. Thesues, Hecale’nin adını Attica’da bir şehre verir.

Theseus, Atina’ya zaferiyle döner ve boğayı adak olarak sunar. Bunun üzerine Medea, onu zehirleyerek öldürmeye karar verir. Ancak son saniyede Egeus, oğlunun sandaletlerini ve kılıcını fark ederek onu tanır ve Theseus’un elinden zehirli şarabı alarak onu kurtarır. Böylece baba-oğul bir araya gelir. Medea ise oğlu Medus’la birlikte kaçar.

Plutarch, bu hikayeyi farklı anlatır. Theseus, Atina’ya ulaştığında Medea dolayısıyla karışıklık vardır. Medea, Theseus’un kimliğini anlar ve onu şölende zehirlemeye kalkar. Ancak Theseus, etini kesmek için kılıcını çıkarınca babası onu tanır ve kurtarır. Medea defedildikten sonra onu bir yabancı olarak gören Atina halkının beğenisini kazanmak için Marathon Boğasını yakaldığı şeklinde anlatır.

Ovidus ise, Dönüşümler kitabında yine Medea’nın zehirli bir şarapla Theseus’u öldürecekken babasının emanetleri tanıdığını anlatır. Sonra da Marathon boğasının kanını döktüğünden bahseder.

Theseus Maraton Boğasını Terbiye Ediyor, Charles-André van Loo, 1705-1765
Theseus Maraton Boğasını Terbiye Ediyor, Charles-André van Loo, 1705-1765

Ariadne, Minotor ve Girit Kralı Minos

Girit Kralı Minos’un karısı eşi Pasiphae’dır. Oğulları Androgeus, her dört yılda bir Atina’da düzenlenen Panathenaic Oyunlarına katılır. Oyunların çoğunu yenerek kısa sürede katılımcıların favorisi olmuştur. Ancak Kral Egeus’un yiğenleri onun bu başarısını kıskanarak, Androgeus’a suikast düzenlemişlerdir.

Kral Minos, oğlunun Atina’da başına gelenleri duyunca Girit filosuna Atina’ya yelken açmasını emretti. Egeus’tan oğlunun suikastçilerini teslim etmesini istedi. Ancak suikastçinin kim olduğunu bilmeyen Egeus, şehrini Minos’a teslim etmiştir. Minos da ceza olarak güneş takviminde her yedi döngüden sonra meydana gelen her Büyük Yılın sonunda, Atina’nın yedi cesur genci ve yedi güzel bakireyi tekneye bindirerek Girit’e haraç olarak gönderilmesini ister.

Başka bir versiyonda ise Kral Minos, Atinalılarla savaşmış ve başarılı olmuştur. Bunun üzerine haraç olarak, dokuz yıllık aralıklarla, yedi Atinalı erkek ve yedi Atinalı kızı göndermesini ister.

Bu gençler iki versiyonda da Daidalos’un yarattığı Labirent’te yaşayan yarı insan yarı boğa canavar Minotor tarafından yutulmak üzere Girit’e gönderilmektedir.

Bakkhos ve Ariadne Nakşa Adası'nda, Philadelphia Sanat
Theseus Kimdir – Bakkhos ve Ariadne Nakşa Adası’nda, Philadelphia Sanat

Atina’nın üçüncü kez haraçlarını gönderme vakti geldiğinde Theseus bu dehşeti durdurmak için gönüllü olur. Siyah yelkenli bir tekneyle memleketinden ayrılırken, babası Egeus’a eğer başarılı olursa beyaz yelkenle döneceğine yemin etti.

Girit’e vardığında, Kral Minos’un kızı Ariadne Theseus’a aşık olur. Daidalos’un tavsiyesi üzerine Ariadne, Theseus’a Labirentten çıkışı bulabilmesi için bir ip yumağı verir. O gece Ariadne, Theseus’a Labirent’e kadar eşlik eder ve Theseus eğer dönebilirse onu da yanında götüreceğine söz verir. Theseus Labirent’e girer girmez, ip topunun bir ucunu kapı direğine bağladı ve gardiyanlardan tuniğinin içinde sakladığı kılıcını çıkarır. Theseus, Daidalos’un Ariadne’ye verdiği talimatlara uyarak; her zaman aşağı doğru ileri gitti sağa ve sola sapmadan. Böylece Labirent’in kalbine geldiğinde uyuyan Minotor’u buldu. Canavar uyanır ve muazzam bir kavga olur. Theseus Minotor’u boğazından bıçaklayarak öldürür.

Sonra da ipi takip ederek Labirent’ten çıkar. Yanında getirdiği Atinalıları, Ariadne’yi ve kardeşi Phaedra’yı alarak kaçmayı başarır. Dönüş yolunda Naxos (Nakşa) Adası’nda su aramak için dururlar ve burada uyayakalırlar. Athena Theseus’u uyandırır ve ona sabahın erken saatlerinde Ariadne’yi bırakarak ayrılmasını söyler. Naxos, Dionysos’un adasıdır ve Ariadne’yi Dionysos kendisine istemektedir. Theseus da bu şekilde Ariadne’yi bırakır.

Ancak dönüş yolunda Theseus, siyah yelkenler yerine beyaz yelkenleri açmayı unutur. Kral Egeus da oğlunun öldüğüne inanarak kendini denize atar. “Ege Denizi — Aegean Sea” adı buradan gelir.

Plutarch kitabında bu olayla ilgili birçok hikaye aktarır. Bazı antik yazarlara göre, Minos aldığı Atinalı haraçları oğlunun ölüm yıldönümünde düzenlediği oyunu kazananlara ödül olarak vermektedir. Labirent ise mahkumların kaçmaması için yapılmış bir hapishanedir ve oyunun kazananları belli olana kadar, haraçlar orada tutulur. Yine aktardığı hikayelerden birinde, Atinalılar üçüncü kez haraç göndereceğinde Egeus’a kızgındırlar; çünkü bu işi başlarına açan odur ancak cezayı halk çekmektedir. Üstüne üstlük evlilik dışı, yabancı bir oğlanı tahtın varisi yapmıştır. Bu yüzden Theseus kura dışı gönüllü olur. Girit’e gittiğinde daha önceki oyunları kazanmış olan komutan Tauros’u yener. Hem Ariadne Theseus’a aşık olduğundan hem de Minos, Tauros’un karısına asıldığını düşündüğü için yenilmesinden hoşlandığından oyunları iptal eder ve Theseus ile Atinalıları sağ salim eve gönderir.

Bir Paradoks: Theseus’un Gemisi

Plutarch’a göre, Theseus’un Girit’ten Atina’ya dönerken kullandığı gemi, birkaç yıl boyunca Atina limanında bir anıt olarak tutuldu. Gemiyi korumak için aşınmış veya çürümüş ahşaplar değiştirildi; Bu nedenle, filozoflar için orijinal geminin ne kadarının kaldığı belirsizdi ve “aynı” gemi olarak kabul edilip edilmeyeceği konusundaki felsefi soruyu gündeme getirdi. Bu soru, Theseus Gemisi Paradoksu olarak anılır.

Plutarch da bu paradokstan Theseus kitabında bahseder.

Demokratik Bir Kral

Babası Egeus’un ölümünden sonra Theseus, Attika’da dağınık oturan herkesi tek bir kente yerleştirir. Böylece bir durum olduğunda toplanamayan anlaşmazlığa düşen herkesi tek bir halk oluşturur. Yoksullar Theseus’un bu çağrısına hemen uyar, zenginleri ise kralsız bir demokrasi kuracağını söyleyerek ikna eder. Kendisi sadece savaş sırasında komutanlık üstlenecek ve yasaların koruyucu olacaktır. İşte bu şekilde kentini kurdu ve tüm kente Atina adını verir.

Theseus daha sonra şehrini daha çok büyütmek istediğinden tüm insanları şehrine davet eder ve kentin yerlilerine eşit olacaklarını söyler. Bunun üzerine kente doluşan insanların demokrasiye zarar vermesine izin vermez. Halkı soylular, çiftçiler ve zanaatçılar olarak ilk o olur. Soylulara dinsel ayinlerin gözetilmesi, yüksek memurların saptanması, yasaların öğretilmesi, göğü yorumlamak gibi görevler verir. Aristotales, ilk kendi egemenliğinden vazgeçen kişinin Theseus olduğunu söyler. Theseus, üzerinde öküz simgesi olan para bastırır. Sonra da Megara topraklarını Attika’ya katar.

Yunanlıların, Zeus onuruna Olimpos Oyunları düzenlemesi gibi, Theseus da Poseidon onuruna İstmian Oyunlarını düzenler. Bazılarına göre ise Theseus İstmian Oyunlarını, öldürdüğü Megara’da öldürdüğü Skeiron adına düzenler. Çünkü Skeiron, anne tarafından kuzenidir. Başkalarına göre ise bu Skeiron değil ama Sinis’tir. (İki isimde Troezen’den Atina’ya kara yolundan giderken öldürdüğü kişilerdir)

The Minotaur, George Frederic Watts, 1885
Theseus Kimdir – Minotor, George Frederic Watts, 1885

Amazon Kraliçesi Antiope İle Evliliği

Atina’ya geri dönen Theseus, babasının ölümüne çok üzülür. Ancak Atina’nın da kralı olmuştur. Attika bölgesini birleştirerek büyük Atina Şehrini kurar ve burayı demokrasi ile yönetir. Çeşitli klanların temsilcilerinden oluşan bir meclis kurar.

Herakles’in 12 Görevinden biri olan Amazon Kraliçesi Hippolyte’nin kuşağını alma görevine Theseus da eşlik eder. Burada Hippolyte’nin kardeşi Antiope’yi Herakles kaçırır. Bu şekilde Hipplolyte’nin kemerini kurtarmalık olarak alır. Sonra da Antiope’u Theseus’a verir.

Diğer bir hikaye ise Theseus, Amazonların ülkesine gider. Burada Amazonlar onun gemisine armağanlar gönderir. Ancak Theseus, armağanları getiren Antiope’e aşık olur ve onu kaçırır.

Pausanias’a göre Antiope, Theseus’a aşık olur ve kendi iradesi ile Amazonlara ihanet eder.

Hikayenin bir sürü versiyonu vardır. Bazılarına göre Theseus, Antiope ile değil Hippolyte ile evlenmiştir.

Sonunda Antiope ile Theseus evlenir ve Hippolytos isimli bir oğulları olur. Ancak kısa süre sonra Amazonlar, Antiope’u kurtarmak için Atina’ya saldırır. Bu savaş esnasında, Antiope başka bir Amazon tarafından öldürülür.

Amazon Kraliçesi Hippolyte'nin Theseus'u Ziyareti, Vittore Carpaccio (1465-1526)
Amazon Kraliçesi Hippolyte’nin Theseus’u Ziyareti, Vittore Carpaccio (1465-1526)

Phaedra ve Hippolytos Trajedisi

Theseus’un ikinci karısı ve Kral Minos’un kızı Phaedra’dan de Demophon ve Acamas isimli iki oğlu olur. Ancak bu iki çocuk henüz bebekken, Phaedra, Theseus ve ilk eşi Amazon Kraliçesi’nin oğlu Hippolytos’ya aşık olur.

Phaedra ve Hippolytos, Pierre-Narcisse Guérin, 1774–1833, Harvard Sanat Müzesi
Phaedra ve Hippolytos, Pierre-Narcisse Guérin, 1774–1833, Harvard Sanat Müzesi

Başka bir versiyonda oğul Hippolytos Amazon annesinden av ve savaş merakını almıştır bu yüzden Artemis’e saygı duyar ama Afrodit’i küçümser. Afrodit de ondan öç almak için üvey annesi Phaedra’yı ona aşık eder. Phaedra, tutkusunu Hipplytos’a açtığında karşılık göremez ve bunun üzerine Theseus’a; Hippolytos’un kendisini kirletmeye çalıştığını söyler. Theseus buna çok sinirlenir. Daha önceden Poseidon’dan edindiği üç dilek hakkından birini oğlunu cezalandırmak için kullanır. Bu lanet yüzünden Hippolytos’un atları bir boğa ya da deniz canavarı ile korktulurak onun ölümüne sebep olmuştur.

Bu hikaye farklı versiyonlara sahip olsa da ana hat aynıdır. Phaedra, üvey oğluna aşık olur. Onun kendisine tecavüz ettiğini söyleyerek iftira atar ve Theseus oğlunu öldürür.

Bu hikaye Plutarch tarafından anlatılmamaktadır. Ancak Euripides ve Seneca bu hikayeyi kendi tragedyalarında ele almışlardır.

Phaedra ve Hippolytos, Jozef Geirnaert (1791–1859), Browns Müzesi
Theseus Kimdir, Phaedra ve Hippolytos, Jozef Geirnaert (1791–1859), Browns Müzesi

En İyi Dostu Perinthoos

Perinthoos İle Tanışma

Theseus’un en iyi arkadaşı Lapithlerin Kralı Perinthoos/Printhous’tur. Perinthoos, Theseus’un savaştaki cesareti ve gücüne dair hikayeler duymuştu ve buna kanıt istiyordu. Böylece Theseus’un sığır sürüsünü çalar ve Marathon’dan sürer. Theseus da onun peşine düşer. İkili savaşmak için karşılaştıklarından birbirlerinden o kadar etkilenirler ki dostluk yemini ederler.

Kentor ve Lapithler Savaşı

Lapithlerin Kralı Perinthoos, Hippodamia ile evlenir. Düğünlerine, Perinthoos’un kuzenleri sayılan kentaurlarda davetlidir. Ancak kentaurlar düğünde sarhoş olur ve içlerinden biri gelini kaçırmaya çalışır. Diğerleri de kadınlara sarkıntılık eder. Böylece Lapithler ve Kentaurlar arasında ünlü savaş patlak verir. Ovid’in Metamorphoses’ında Theseus, düğünde “tüm vahşi atadamların en vahşisi” Eurytus’a karşı savaşır ve onu öldürür.

Güzeller Güzeli Helen’i Kaçırır

Yıllar sonra Perinthoos’un eşi Hippodamia ölür ve Perinthoos kendine eş olarak Hades’in karısı Persephone’u almak ister. Theseus’un da gözü Sparta prensesi Helen’dedir. İlk önce birlikte Helen’i kaçırırlar ancak Helen henüz evlenecek yaşta olmadığı için onu annesi Ethra’nın yanına bırakırlar. Ardından da Perinthoos için Persephone’u kaçırmak adına yeraltı dünyasına yani Hades’in etki alanına seyahat ederler. Tartaros’un eteklerinde dolaşırken Theseus bir kayanın üzerine oturur. Birden uzuvlarının değiştiğini kayanın sertleştiğini fark eder. Kalmaya çalışır ancak yapamaz ve kayaya sabitlenir. Arkadaşı Perinthoos’a dönerek yardım ister ancak Perinthoos da aynı durumdadır. Hades onların niyetlerini fark ederek onları sonsuz bir cezaya çarptırmıştır.Aylarca Theseus hareket edemeden sabitlendiği kayada oturdu ve kendisi ve arkadaşı için yas tuttu. Sonunda, 12. görevi Kerberos’un getirilmesi için yeraltına inen Herakles tarafından Theseus kurtarır. Ardından Herakles, Persphone’u Theseus’u affetmesi için ikna eder ve Theseus bu şekilde yer altı dünyasından kurtulur. Ancak Perinthoos’u serbest bırakmaya çalıştığında yeraltı dünyası sallandığından onu orta bırakırlar.

Bakkhos Ariadne'ye Yıldızlardan Taç Takarken, Eustache Le Sueur, 1616–1655
Theseus Kimdir – Bakkhos Ariadne’ye Yıldızlardan Taç Takarken, Eustache Le Sueur, 1616–1655

Plutarch’a Göre Helen’in Kaçırılması

Plutarch bunun en çok anlatılan versiyon olduğunu belirtir. Perinthoos ile Theseus, Helen’i Sparta’dan kaçırır. Helen’i alacak kişi için kura çekerler ve diğeri için başka bir eş bulacaklarına dair söz verirler. Kurayı Theseus kazanır. Helen henüz evlenecek yaşta olmadığından onu annesi Ethra’nın yanına bırakır, Perinthoos’a eş bulmak için Molosian Kralı Aidoneos’un ülkesine giderler. Bu adamın eşinin adı Persephone, kızının adı Kora ve köpeğinin adı Kerberos’tur. Ancak Kral, Theseus ve arkadaşının niyetini öğrenir. Böylece Perinthoos’u köpeğine yedirir. Theseus’u da hapse atar. Daha sonraları Aidoneos’a konuk olan Herakles, Theseus’un akıbetini öğrenir ve krala onu serbest bırakması için yalvarır. İşte bu şekilde Theseus kurtulur.

Atina’da Durumlar Karaşır

Theseus yer altındayken ya da tutsakken, Helen’nin kardeşleri Kastor ve Polluks onu almak için Atina’ya gelirler. Bu esnada Atina karışıktır. Menesthios isimli kişi Theseus’a karşı muhalefet etmektedir.

Kardeşler kızı talep ederler ama Atinalılar nerede olduğunu bilmediğini söylediklerinde Atina’ya savaş açarlar. Daha sonra Helen’i Ethra’nın yanında bulurlar ve Ethra’yı da köle alarak memleketlerine dönerler. Homeros; Helen Truva’ya kaçtığında yanına Ethra’yı da aldığını anlatır.

Bazı kaynaklara göre kardeşler Atina tahtına, Theseus’un düşmanı Menesthios’u oturturlar.

Plutarch’a göre Theseus Herakles sayesinde ülkesine döndüğünde halkının yozlaştığını görür. Bu yüzden oğullarını Elefenor adlı kralın yanına gönderir ve kendisi de Sykros’a gider. Atina’nın başına da Menesthios geçer.

Theseus ve Kentaur Heykeli, Viyana Sanat Tarihi Müzesi
Theseus Kimdir, Theseus ve Kentaur Heykeli, Viyana Sanat Tarihi Müzesi

Acıklı Bir Ölüm

Tahtı geri alma imkanı olmayan ya da Atina’daki karışıklarla baş edemeyen Theseus, Skyros Adası’na gider. Bu ada Kral Lycomedes tarafından yönetilmektedir. Bazı kaynaklara göre Theseus’un şanını kıskandığı için bazı kaynaklara göre de Lycomedes, Menesthios’la dost olduğu için Theseus’a şehri gösterme bahanesiyle yüksek bir tepeye götürerek onu uçurumdan aşağı iter. Theseus’un ölümü bir süre kimsenin umrunda olmaz.

Plutarch, Yunanlıların Medlerle savaşında birçoğunun Theseus’un hayaletini gördüğünü iddia ettiğini anlatır. Bu yüzden yarı-tanrı olduğu varsayılmıştır. Delphi kahinine danışan Yunanlılar, Theseus’un cenazesinin Atina’ya getirilmesi gerektiğini öğrenirler. Kemikleri M.Ö.5yy’da Sycros’u fetheden Cimon tarafından bulunur ve Atina’ya geri götürülüp görkemli bir törenle gömülür. Yine Plutarch’ın aktardığına göre mezarı bir türbe ve kaçak koleler ya da zulümden kaçan tüm orta sınıf insanlar için sığınağa dönüşür. Çünkü Theseus bir zamanlar savunan biri olmuştur.

Bilinen Diğer Hikayeler

Rodoslu Apollonius’un Argonautika’sında Theseus’un hala yer altında olduğu için Argo seferine katılamadığı belirtilir. Ancak Theseus yeraltı dünyasına gitmeden önce Medea ile tanışmış olmalıdır. Argo seferi esnasında Medea hala Kolkhis’tedir ve bu sefer sayesinde Yunanistan’a gelir. Dolayısıyla bir tutarsızlık mevcuttur.

Bazı hikayeler, Theseus’un Argonotlar’ın Seferine katıldığını söyler.

Phaedra ve Theseus’un oğlu Acamas, Truva Savaşına giden ve Truva Atı’nda saklanan Akhalı kahramanlardan biridir.

Sofokles’in “Oidipus Kolonos’ta” tragedyasında Oidipus’un trajik hayatının sonunu anlatmaktadır. Gözleri kör olan Oidipus, Atina yakınlarındaki Kolonos’a gelir ve kralları Theseus’u görmek ister. Theseus onunla tanışır ve Atina vatandaşı olmasına izin verir.

BONUS: Edebiyatta Theseus

Theseus Kimdir sorusuna daha net yanıtlar arıyorsanız aşağıdaki kaynaklara göz atabilirsiniz. Biz bu yazıda Theseus Kimdir sorusunu bütün detayları ile ele almaya ve kapsamlı bir harita çıkarmaya çalıştık. Atina kralını her yönüyle tanımak için aşağıdaki eserleri sizin için derledik.

  • Plutarch — Yaşamlar, Theseus
  • Andre Gide — Theseus
  • Hugh Lupton — Theseus ve Minotor
  • Habib Bektaş — Öykülerle Mitoloji: Herakles’ten Örümcek Kadına
  • Sofokles — Oidipus Kolonos’ta
  • Euripides — Hippolytus
  • Euripides — Yakarıcılar
  • Seneca — Phaedra
  • William Sheakespeare — Bir Yaz Dönümü Gecesi Rüyası (tam gerçek hikayeyi yansıtmıyor)
Bakkhos ve Ariadne,Giovanni Antonio Pellegrini, 1720, Met Museum
Theseus Kimdir – Bakkhos ve Ariadne,Giovanni Antonio Pellegrini, 1720, Met Museum

Önerilen makaleler