Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar

Mitolojik Hikayeler Yunan Sanatında Sık Kullanılan Temalar
Spread the love

Yunan Sanatında sıklıkla kullanılan temalar mevcuttur. Bunlar genellikle efsanevi savaş sahneleridir. Vazo süslemelerinden tutun, lahit frizlerine, tapınak alınlıklarına kadar birçok yerde bu savaş temaları kullanılır. Eğer bu hikayeleri bilirseniz, eserin kompozisyonunu anlayacak ve bu temaları yakalamanın zevkini yaşayacaksınız.

1- Kalidonya Domuz Avı

Kalidonya Domuz Avı, Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar arasındadır. Efsaneye göre Kalidon kralı adak sunarken Artemis‘i unutmuştur. Bu yüzden tanrıça bir yaban domuzunu Kalidonya’ya göndermiş ve domuz çevreye zarar vermeye başlamıştır. Kralın oğlu Meleager (Meleagros), Yunanistan’ın dört bir yanından savaşçılar çağırmıştır. Bunların arasında ünlü kadın savaşçı Atalanta vardır. Domuzu ilk yaralayan Atalanta olmuş, Meleagros ise öldürmüştür. Kadından hoşlanan prens, postu ona hediye etmek istediğinde erkekler arasında bir tartışmaya sebep olmuş ve dolaylı olarak ölümüne sebep olmuştur.

Sıklıkla domuz ve çevresindeki savaşçılarla betimlenir. Aralarında at üzerinde oklu bir Atalanta figürü de bulunur.

Eleusis Müzesi, Kalidon Domuz Avı Temalı Roma Lahdi, Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar
Eleusis Müzesi, Kalidon Domuz Avı Temalı Roma Lahdi

2- Kentauromachy (Kentor Savaşı)

Kentauromachy, Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar arasındadır. Efsaneye göre Lapithlerin Kralı Pirinthoos ve karısı Hippodamia‘nın düğününe Lapithlerin akrabası olan yarı insan, yarı at olan kentorlar (sentorlar) da davetlidir. Ancak düğün esnasında sarhoş olan kentorlar ile Lapithler arasında bir kavga çıkar. Bu düğünün davetlileri arasında Atina’nın efsanevi kralı Theseus da vardır.

Museo Archeologico Ostiense'de bulunan, MS 150'lere tarihlenen antik Roma lahdi üzerinde bir sentoromaksi kabartması
Museo Archeologico Ostiense’de bulunan, MS 150’lere tarihlenen antik Roma lahdi üzerinde bir sentoromaksi kabartması

3- Amazonomachy (Amazon Savaşı)

Amazonomachy, Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar arasındadır. Yunan kahramanları ile Amazon savaşçı kadınları arasındaki mitolojik savaşları betimler. Amazonlar, savaşçı kadınlar olarak tasvir edilirler ve genellikle at sırtında, ok ve yay, mızrak gibi silahlarla donanmış şekilde gösterilirler. Efsaneye göre, kraliçeleri Antiope, Theseus tarafından kaçırıldığı için Amazonlar Atina’ya saldırmıştır.

Amazonomachy‘nin tasvirleri, genellikle Amazonların cesurca savaşırken ancak sonunda Yunan kahramanları tarafından mağlup edildiklerini gösterir. Bu temalar, vazolar, frizler ve heykeller gibi çeşitli sanat eserlerinde bulunur.

Amazonomachia Lahit, Museo Pio-Clementino, Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar
Amazonomachia Lahit, Museo Pio-Clementino

4- Gigantomachy (Devlerle Savaş)

Gigantomachy, Yunan mitolojisinde tanrılar ile devler (Gigantes) arasındaki epik savaşı ifade eder ve Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar arasındadır. Bu mit, Olimpos tanrılarının düzeni ve medeniyeti savunarak kaosu ve barbarlığı temsil eden devlerle mücadelesini anlatır. Savaş, genellikle Olimpos’un en güçlü tanrılarından biri olan Zeus liderliğindeki tanrıların zaferiyle sonuçlanır. Gigantomachy, Yunan mitolojisindeki kozmik düzenin korunmasını ve tanrıların otoritesinin yeniden tesis edilmesini simgeler.

Delphi'deki Siphnian Hazinesi'nden (yaklaşık MÖ 525) Gigantomachy'yi gösteren kuzey frizi. Devler hoplitler olarak temsil edilmiştir. ULUSAL ARKEOLOJİ MÜZESİ, DELFİ
Delphi’deki Siphnian Hazinesi’nden (yaklaşık MÖ 525) Gigantomachy’yi gösteren kuzey frizi. Devler hoplitler olarak temsil edilmiştir. Delfi Müzesi

5- Herkül’ün İşleri

Herakles ya da Roma mitolojisindeki adıyla Herkül, Yunan mitolojisinde en meşhur kahramanlardan biridir ve ona atfedilen “12 İş” (Labours of Hercules) özellikle ünlüdür. Bu işler, Herkül’ün kral Eurystheus‘un emriyle tamamlamak zorunda kaldığı, insanüstü güç ve zekâ gerektiren on iki zorlu görevdir. İşte Herkül’ün İşleri’nin kısa bir özeti:

  1. Nemean Aslanı’nı Öldürmek: Yenilmez bir derisi olan bu aslanı öldürmek ve Eurystheus’a getirmek.
  2. Lerna Hydra’sını Öldürmek: Birçok başı olan ve bir başı kesildiğinde yerine iki tane yeni baş çıkan su yılanını öldürmek.
  3. Keryneia Geyiğini Yakalamak: Altın boynuzlara ve tunç ayaklara sahip olan, Artemis’e adanmış bu hızlı geyiği canlı yakalamak.
  4. Erymanthos Yaban Domuzunu Yakalamak: Erymanthos Dağları’nda yaşayan vahşi bir yaban domuzunu yakalamak.
  5. Augeias’ın Ahırlarını Temizlemek: Bir günde tamamlaması gereken, devasa ahırları temizlemek.
  6. Stymphalos Kuşlarını Öldürmek: İnsan etiyle beslenen, tunç gagalı ve metal tüylere sahip zararlı kuşları uzaklaştırmak.
  7. Krete Boğasını Yakalamak: Krete Adası’ndaki vahşi boğayı yakalamak ve Eurystheus’a getirmek.
  8. Diomedes’in Atlarını Çalmak: İnsan etiyle beslenen vahşi atları çalmak ve onları Eurystheus’a getirmek.
  9. Amazonların Kraliçesi Hippolyte’den Kemerini Almak: Amazon kraliçesinden onun sihirli kemerini almak.
  10. Geryon’un Sığırlarını Çalmak: Üç başlı ve üç gövdeli Geryon’a ait olan sığırları çalmak.
  11. Hesperidler’in Altın Elmalarını Almak: Dünyanın sonundaki bir bahçede, bir ejderha tarafından korunan altın elmaları almak.
  12. Kerbaros’u Yeraltı Dünyasından Getirmek: Hades’in üç başlı köpeği Cerberus’u, ona zarar vermeden yeraltı dünyasından alıp getirmek.

Herkül’ün 12 görevi Yunan Sanatında Sıklıkla Kullanılan Temalar arasındadır.

Uffizi Müzesi, Herakles'in 12 Görevi Lahit
Uffizi Müzesi, Herakles’in 12 Görevi Lahit

Önerilen makaleler