Ovidius kimdir? Ünlü eserleri nelerdir? Metamorfozlar ne anlatır? Dönüşümler şiiri kaç kitaptan oluşur? Bütün bu sorulara yanıt arayacağımız bir makaleyi sizinle paylaşmak istiyorum. Makale içerisinde Dönüşümler Özeti‘ni bulabilirsiniz. Her bir kitap içeriğinde hangi mitlerden bahsedildiği satır numara aralıkları ile paylaşılmıştır. Dönüşümler şiiri için bir rehber niteliğinde olan bu özette, Yunan Mitolojisi ve Roma Mitolojisi hakkında önemli konu başlıklarına erişebilirsiniz.
Ovidius Kimdir?
Ovidius Naso, kısaca Ovidius olarak da bilinir, MÖ 43 – MS 17 yılları arasında yaşamış Romalı bir şairdir. Virgil ve Horace ile birlikte Latin edebiyatının üç kanonik şairinden biri olarak kabul edilir. Ovidius’in en bilinen eserleri arasında Yunan ve Roma mitolojisinden mit ve efsanelerin bir derlemesi olan Metamorfozlar ve aşk ve baştan çıkarma hakkında bir dizi şiir olan Ars Amatoria (Aşk Sanatı) yer alır. Ovidius, şiirlerinin yanı sıra mektuplar ve bir trajedi de dahil olmak üzere birçok başka eser de yazmıştır. Ovidius’in yazıları daha sonraki Batı edebiyatı üzerinde, özellikle de Rönesans döneminde önemli bir etkiye sahip olmuştur.
Metamorfozlar (Dönüşümler) Ne Hakkındadır?
Ovidius’un Metamorfozlar’ı 15 kitaptan ve Yunan ve Roma mitolojisinden 250’den fazla mit ve efsaneden oluşan bir şiirdir. Şiir adını Yunanca “dönüşüm” anlamına gelen “metamorfoz” kelimesinden alır ve içindeki hikayeler genellikle bir tür dönüşüm veya değişimle ilgilidir.
Metamorfozlar’daki en ünlü hikâyelerden bazıları Apollo ve Daphne, Narcissus ve Echo, Pyramus ve Thisbe ve Orpheus ve Eurydice hikâyeleridir. Şiirde ayrıca dünyanın yaratılış öyküsünün yanı sıra çok sayıda tanrı ve tanrıça öyküsü ve bunların ölümlülerle etkileşimleri de yer alır.
Şiir, heksametre ve pentametre dizeleri arasında değişen bir şiir biçimi olan elegiak beyitlerle yazılmıştır ve Ovidius’un yazı stili, zekâsı, şakacılığı ve canlı imgeleriyle karakterize edilir. Metamorfozlar kendi döneminde oldukça etkili bir eserdi ve günümüzde de edebi ve felsefi nitelikleri nedeniyle incelenmeye ve hayranlık uyandırmaya devam etmektedir.
1. Kitap
1-87: Yaratılış Miti
88-150: Soylar
151-164: Devler
165-239: Lykaon ve kurtadama dönüşmesi
240-317: Tufan
318-437: Deukalion Tufan Miti ve insanların yeniden yaratılması
438-449: Python
450-582: Apollon ve Daphne, defne ağacının öyküsü
583-750: Io’nun ineğe dönüştürülmesi (ayrıca bakınız: Kadın Kaçırmanın Kökeni)
750-: Pheaton, güneş’in oğlu.
2. Kitap
1-408. Pheaton, güneş’in oğlu.
409-533. Arkas
534-547: Koronis, kuzgun ve kuğu
547-570: Atina kralı Erichtonios
570-590: Karga
590- 595: Baykuş Nyctimene
595-634: Koronis’in ölümü ve kuzgunun rengi
635-679: Ocyrhoe kısrak, Asklepion ve Kherion’un kaderi
679-707: Merkür, Apollon’un sürüsünü çalması ve mihenk taşı
708-835: Merkür, Herse ve Kekrops’un kızları
836-875: Europa’nın boğa Jupiter tarafından kaçırılması (ayrıca bakınız: Kadın Kaçırmanın Kökeni)
3. Kitap
1-137: Kadmos ve ejderha
138-260: Avcı Aktaeon ve Diana
261-317: Semele ve Bakkhos’un doğumu
318-340: Kör bilici Tiresias
341-510: Narcissos ve Ekho
511-730: Pentheus ve Bakkhos‘un bir gemiyi yunus balıklarına dönüştürmesi
4. Kitap
1-54: Minyasin kızı Alcithoe, Bakkhos’un sıfatları ve işleri, Decertis (deniz kızı öyküsü), erkekleri balığa dönüştüren Rodos nimf
55-167: Pyramus ve Thisbe [Ayrıca Bakınız: John William Waterhouse eserleri]
168-189: Venüs, Mars, Vulcanus
190- 270: Helios ve Leucothoe, Clytie ayçiçeği
271-390: Hermafrodit ve Salmacis
391-420: Bakkhos’un Minyas’ın kızlarını intikam için yarasaya dönüştürmesi, Ino’nun Bakkhos’u anlatarak Thebai kentinde onun dinini yayması
421-485: Juno yeraltına iner: Sisifos, Tantalos, İksion, Tityos (Jupiter’in oğlu olan dev) ve Danaidleri görür. Erinyelerle görüşür.
486-511: Erinye Tisiphone, Athamas ve Ino’yu çıldırtır.
512-563: Athamas ve Ino delirir. Ino, Venüs’ün dileğiyle deniz tanrıçası olur. Juno, Thebaili kadınları kuşa ve taşa çevirir.
564-606: Kadmos ve Harmonia’nın yılana dönüşmesi
607-665: Acrisius (Perseus‘un dedesi) Bakkhos’a karşı gelir, Perseus ve Atlas dağlarından bahsedilir.
666-764: Perseus‘un Andromeda’yı kurtarması ve tanrılara tapınak yapması
765-789: Perseus, Medusa‘yı nasıl öldürdüğünü anlatır
790-805: Medusa’nın Öyküsü
5. Kitap
1-249: Perseus, Phineus ve adamlarını, Tiryns kralı ve dedesinin ikizi Proteus’u ve annesinin talibi Seriphos kralı Polydectes’i taşa çevirir
250-269: Minerva ve ilham perileri Helikon Dağı‘nda muhabbet eder. Pegasus’un Helikon’da açtığı pınardan bahsedilir.
270-293: Pyreneus, ilham perilerine zor kullanmaya kalktığı için periler korku içindedir.
294-349: Peiridler ve Musaların yarışması, Peiridlerin saksağa dönüşmesi, Peiridlerin şarkısı Typhon ve Gianthomachia hakkındadır.
350- 437: Plüton’un deprem yüzünden yeryüzüne çıkması ve Venüs’ün Plüton’u Persephone’a aşık etmesi. Bunun üzerine, Plüton, Persephone’yi kaçırır. Nympha Cyane, karşı çıktığı için suya dönüşür.
438-462: Demeter üzüntü içinde kızını arar ve sığındığı bir evdeki çocuk onunla dalga geçince, çocuğu kertenkeleye dönüştürür.
463-512: Demeter, Cyane’nin yardımıyla kızının Sicilya’da kaçırıldığını öğrenir. Bu yüzden, Sicilya’yı telef eder. Nehir Arethusa, Demeter’e durması için yalvarır ve kızının Ölüler Diyarı’nda kraliçe olduğunu söyler.
513-563: Demeter, Jupiter’den kızını geri getirmesini ister ama Persephone yeraltında nar tanesi yediği için geri dönemez. Nar yediğini Ascalaphus görür ve ihbar eder. Bu yüzden, Persephone onu baykuşa dönüştürür. Persephone’nin yoldaşı kızlar sirene dönüştürülür.
564-572: Persephone’nin yılın yarısını yeraltında yarısını yeryüzünde geçirmesi kararlaştırılır.
573-641: Arethusa Nehrinin Öyküsü
642-661: Triptolemus ve vaşak
662-680: Musalar bu öyküleri anlatarak Peiridleri yarışmada yenerler ve onları saksağa çevirirler.
6. Kitap
1-147: Arakne Miti, Minerva Atina kuruluş hikayesini dokur. Arakne, tanrıların dönüşerek kadınlara tecavüz ettiği hikayeleri dokur. Minerva, Hekate otuyla kızı örümceğe dönüştürür.
148-317: Niobe Miti
318-381: Leto, Likyalıları kurbağalara dönüştürmesi
382-400: Marsyas ve Apollon Müzik Yarışması
401-411: Pelops ve fildişi omzu (kanibalizm)
412-676: Atina kralı Pandion’a Mopsopiuslar saldırır. Trakyalı Tereus, Pandion’a yardım eder. Bu yüzden Pandion, Atina prensesi Prokne ile evlenir. Fakat evlendiklerinde gerdek gecelerinde evlerinin üzerinde uğursuz baykuş vardır. Pandion, Prokne, Philomela, Tereus ve Itys Miti (kanibalizm)
676- 720: Sonraki Atina krali Erechteus olur. Boreas Erechteus’un kızı Orithyia‘yı kaçırır. Bu birliktelikten, Calais ve Zetes isimli, sonradan babaları gibi kanatları çıkan ikizler doğar. Bu çocuklar, Argo Seferi‘ne katılırlar.
7. Kitap
1-450: Medea Miti (Argonotlar‘a yardım etmesi, Pelias’ı öldürmesi, Theseus‘u öldürmeyi denemesi, ayinleri)
451-489: Minos’un Atina’ya savaş açması
470-669: Aikos ve Myrmidonlar
670-758: Kephalos ve Prokris
759-793: Tazı Laelaps ve paradoks
794-865: Kephalos’un Prokris’i öldürmesi
8. Kitap
1-151: Skylla, Nissos ve Minos
152-182: Ariadne, Theseus ve Minotor
183-235: Ikaros
236-259: Daidalos ve Perdix
260-546: Kalidon domuz avı ve Melaeger’in annesi tarafından öldürülmesi
547-611: Theseus, Akheloos nehrine konuk olur ve adaların dönüşüm öyküsünü öğrenir
612-726: Baukis ve Philemon, (tufan), ıhlamur ağacı
727-885: Erysichthon ve açlık
9. Kitap
1-280: Herakles’in ölümü
281-325: Herakles’in doğumu
326-394: Dyrope’nin lotus’a dönüşmesi
395-442: Ialous & Callirhoe’nin çocuklarına gençlik bahşedilir
443- 665: Milet, Byblis ve Kaunos (kardeş aşkı)
666 – 797: Girit, Telephusa, Iphis, lezbiyen, erkeğe dönüşmek
10. Kitap
1-105: Orpheus ve Trakyalılara oğlancılığı getirmesi
106-142: Cyparissus’un servi ağacına dönüşmesi
143-161: Ganymedes Miti
162-219: Hyacinthus Miti
220-243: Propoetidler (ilk fahişeler), Venüs’in gazabı
244-299: Pygmalion Miti
300-514: Cinyras ve Myrrha Miti
515-549: Adonis Miti
550-704: Atalanta Miti
705-739: Adonis’in ölümü ve laleye dönüşmesi
11. Kitap
1-84: Orpheus’un ölümü ve Maenadların meşe ağacına dönüşmesi
85-145: Midas Miti (tuttuğunun altına dönüşmesi)
146-193: Eşek Kulaklı Midas
194-220: Troya Tarihi, Apollo ve Poseidon’un surları inşa etmesi, Herakles ve 1. Troya Savaşı
221-270: Peleus, Thetis ve Akhilleus’un doğumu
270-346: Chione, Daedalion, şahin
347-406: Psamathe, Phokos’un cinayetinden intikam almak için Peleus’un sürüsüne kurt gönderir
407-409: Peleus, cinayetin kefaretini öder
410-750: Ceyx ile Alcyone Miti
751-795: Hesperie, Aisakos, Troya, yılan sokması ve dalgıç kuşu
12. Kitap
1-36: Iphigenia Miti
37-66: Söylenti Krallığı
67-145: Troya savaşı başlar. İlk Protesilaos öldürülür. Cycnus ve Akhilleus savaşır.
146-167: Minerva’ya sunu, şölen ve Akhilleus’un Cycnus’a galibiyetini anma
168-209: Caenis, Poseidon tecavüz edince ondan erkek olmayı diler ve silahların zarar vermediği bir erkeğe dönüşür. (Caeneus) Kentorlar ve Lapithler savaşında fırlatılan ağaç altında kalır ve kuşa dönüşür.
210-535: Nestor, Lapithler ve Kentorlar savaşını anlatır. Pirinthoos ve Hippodamia’nın düğününde savaş çıkar.
536-579: Herakles’in oğlu Nestor’a neden Herakles’ten bahsetmediğini sorunca, Nestor onun, on bir kardeşini ve babasını nasıl öldürdüğünü anlatır.
580-628: Poseidon, Cycnus’un öcünü almak icin Apollon’dan Akhilleus’u öldürmesini ister. Paris, Akhilleus’u öldürür. Akhilleus’un silahları, Yunan ordusu arasında savaşa sebep olur.
393-428: Hylonome ve Cyllarus kentorlar
13. Kitap
1-127: Aias’ın silahları almak için konuşması
128-381: Ulysses’in silahları almak için konuşması: Sykros, Telefos, Resos
382-398: Aias’ın intiharı
399-429: Ulysses, Filoktetes‘i Lemnos Adası’ndan getirir. Troya düşer.
430-575: Polyxena, Polydoros Miti ve Hekuba’nın köpeğe dönüşmesi
576-622: Aurora’nın oğlu Memnon’un kuşlara dönüşmesi
623-674: Ankhises kaçar, Delos’a gider ve Anius, dokunduğu her şeyin yemeğe dönüştüğü kızlarını, Agamamnon’un nasıl ele geçirdiğini anlatır.
675-704: Hediyeler verilir. Orion’un kızlarının Thebai kenti için kurban edilmelerinden ve ikiz erkeklere dönüşmelerinden bahsedilir.
705-731: Yollarına devam ederler. Helenus’un kentine gidip Aeneas geleceğini öğrenir.
732-887: Galatea, Polyphemos ve Acis Miti
888-969: Gluakos ve Skylla
14. Kitap
1-77: Skylla’nın Kirke tarafından dönüştürülmesi
78-87: Dido’nun intiharı, Ankhisses’in ölümü, Aeneas’ın yolculuğunun devamı
88-100: Pithecuase maymuna dönüşen Lidyalılar
101-157: Sybilla, Apollon’dan gençlik istemeyi unutan ama ölümsüz olur. Aeneas, ona danışır ve Ölüler Diyarı’nı görür.
158-222: Ulysses, Polyphemos’un Adasında Achaemenides’i unutur, onu Aeneas kurtarır.
223-440: Ulysses’in maceraları
312-434: Picus, Kirke, Canens
435-512: Aeneas ve Turnus savaşı, Versulus, Diomedes’in yardımını ister ama reddedilir
512-526: Nymphaları korkutan çobanın zeytin ağacına dönüşmesi
527-584: Turnus ve Aeneasin savaşı, Turnus’un adamları naiada döner ve Turnus ölür.
585-608: Aeneas’ın ölümü ve göğe yükselişi
609-621: Roma kral soyu
622-771: Vertumnus ve Pomona
699-761: Anaxarete ve Iphis kendini asar, Anaxarete taşa döner.
762-805: Sabin ve Romalıların savaşı
806-850: Romulus’un göğe yükselişi
15. Kitap
1-59: Sicilya’daki Crotona kentinin kuruluşu
60-490: Filozof Numa’nın dönüşümler hakkında konuşması, vejateryanlik ve reenkarnasyon – Melempus, yılana cenaze düzenler ve bilicilik yeteneği kazanır. Ardından Proteus’un deli kızlarını tedavi eder, Salmacis, Symplagades kayaları, Etna, Helenus’un Aeneas’a ülke kuracağını bildirmesi bildirmesi
491-547: Hyppolytos‘un kendi ölümünü anlatması ve Aisklepios tarafından ölümden döndürülüp, Diana tarafından değiştirilmesi
548-564: Diğer dönüşümler
565-621: Cipus alnında boynuz çıkar ve alnında boynuz çıkan kişinin kral olup köle kurallarını geri getireceği kehanetini alır. Halkın desteği ile kral olur.
622-744: Roma’da salgın çıkar, Delfi ziyaret edilir, Apollon’un oğlu Asklepios, yılan formunda Roma’ya getirilir, salgın biter.
745-870: Sezar’ın öyküsü, Venüs’ün Sezar’ın sonuna kızgınlığı, Jupiter’in yazgıyı değiştiremeyeceğine dair Venüs’e söylevi
871-880: Ovidius, ölümsüz olacağını beyan eder.
