Zeytin Ağacı Efsanesi, Yunan Mitolojisinde Atina şehrinin adının nereden geldiği öyküsü ile yakından ilişkilidir. Atina şehrine adını vermek için yarışan iki tanrı Athena ve Poseidon, şehre hediyeler vermiştir.
Surlarla çevrili bir şehir olan Antik Atina, başlangıçta Faliro ve daha sonra Pire olarak adlandırılan limanına paralel olarak gelişen güçlü bir şehir devletiydi. Sanat ve felsefenin merkeziydi. Ünlü Platon Akademisi ve Aristoteles Lisesi‘nin merkezi olan Atina, özellikle MÖ 5. ve 4. yüzyıllardaki kültürel ve siyasi başarılarının etkisi nedeniyle yaygın olarak Batı medeniyetinin beşiği olarak anılmaktadır.
Atina’nın orijinal adı Aktaio veya Akti idi ve isim, ilk kralı Aktaios‘tan geliyordu. İkinci adı olan Kekropia ise Kral Kekrops‘un adından türetilmiştir. Bir zamanların kudretli şehir devleti Atina’nın tarihi binlerce yıl önce başlar ve büyüleyicidir. Bu uzun tarihi az da olsa bilen biri, şehrin sokaklarında yürürken sadece huşu ve hayranlık hissedebilir. Parthenon‘un gölgesi altındaki ara sokaklarda merakla dolaşmak, zamanda bir yolculuğa çıkmak ve ünlü isimlerin ayak izlerini takip etmek gibidir. Peki ama nasıl oldu da bu ünlü şehir Atina olarak anılmaya başlandı?
Cevap, zamanın derinliklerinde neredeyse kaybolmuş olan ve şehrin hakimiyeti için Olimpos’un iki güçlü tanrısı arasındaki çekişmeyle ilgili bir antik çağ efsanesinde verilmiş gibi görünüyor. Yunan mitolojisine göre, Yunanistan’ın bugünkü başkenti adını, deniz tanrısı Poseidon ile olan mücadelesinde galip gelen tanrıça Athena‘dan almıştır. Akropolis Tepesi‘nde özel bir mahkeme kurulmuş ve şehrin yeni koruyucu tanrısı için bir oylama yapılmıştır.
Atina’nın Mitolojik Hikayesi
O dönemde tanrılar şehirlerin kendi himayeleri (korumaları) altında olmasını istiyorlardı, böylece insanlar tapınaklar inşa ederek ve onlara kurbanlar ve hediyeler sunarak onları onurlandıracaklardı. Bu yüzden şehirleri kendi aralarında bölüşmeye başladılar, ancak iki tanrı aynı şehri istediğinde birbirleriyle kavga etmeye başladılar. Atina’da da durum böyleydi çünkü Poseidon ve Athena şehrin himayesine talip olmuşlardı.
Bu ilahi tartışmanın tanığı Kekropia‘nın (Atina’nın o zamanki adıyla) kralı, yarı insan yarı yılan bir yaratık olan Kekrops‘tu. Aynı efsanenin başka bir versiyonuna göre, Kral Kekrops tartışmayı karara bağlamak için yargıç olarak görev yapmıştır.
Olimpos’un geri kalan tanrıları bu kavganın hakimleri olmak için şehrin panoramik manzarasına sahip olan Akropolis Tepesi’ne geldiler. Sahne hazırdı ve savaş başlamak üzereydi! Kim şehre en iyi hediyeyi sunarsa, kazananın o olacağına karar verildi!
Poseidon’un Hediyesi
İlk olarak Poseidon hediyesini sundu. Öne çıktı ve üç dişli mızrağıyla kayalık zemine güçlü bir darbe indirdi. Yerden hemen su fışkırdı ve “Erechtheida Denizi” adı verilen küçük bir göl oluştu. Ancak bu su deniz suyuydu, dolayısıyla tuzluydu ve içme suyu değildi.
Athena’nın Hediyesi
Sonra hediyesini sunma sırası Athena’ya geldi. Öne çıktı ve kayanın üzerine bir tohum ekti. Hemen toprakta meyvelerle dolu bir zeytin ağacı filizlendi. (Bu ağaç binlerce yıl hayatta kalacak bir ağaçtı – söylentiye göre bugün Akropolis’te Erechtheion binasının yanında gördüğümüz zeytin ağacı Athena’ya aitti ve yüzyıllar içinde tekrar tekrar filizlendi.
Kimin Hediyesi Daha Güzel?
Her iki tanrı da armağanlarını sunduktan sonra Zeus, Kekrops‘a fikrini sordu. Kral yüksek kayadan etrafına bakındı, ama nereye dönse gözleri deniz suyuyla (tuzlu su) karşılaştı. Ancak Athena’nın yetiştirdiği ağaç tüm ülkede bir ilkti ve şehir için bir zafer ve mutluluk vaadiydi. Zeytin ağacı oksijen, gölge, yiyecek, zeytinyağı, kış için odun sunabiliyordu… Gerçekten eşsiz ve faydalı bir hediyeydi.
Bu nedenle Athena’nın yeteneğinin daha faydalı olduğuna karar verildi ve şehrin himayesi ona verildi. Böylelikle Atina’nın adı, bilgelik tanrıçası Athena’nın adıyla değiştirildi! Ancak Poseidon bu karara kızdı ve şehri asla yeterli suya sahip olamamakla lanetledi. Bundan sonra şehrin başına bela olan su kıtlığı sorunu başladı.
Efsaneye göre Athena’nın zeytin ağacı dünyadaki ilk zeytin ağacıydı ve o ağaçtan sonraki tüm zeytin ağaçları türedi. Dahası, bu zeytin ağacından Platon’un Akademisi’nin on iki kapısına karşılık gelen on iki zeytin ağacı çıkmıştır. Efsaneye göre bunlar Athena’nın Kutsal Zeytini’nin kopyalarıydı! Onlardan, bölgeye adını veren (Elaionas) ünlü Atina Zeytinliği yaratıldı.
Kaynakça için tıklayınız.
