Yunan mitolojisinde kahinler olağanüstü bir rol oynarlar. Tanrıların iradesini yorumlayıp geleceği görebilen bu figürler, hikayelerin kilit noktalarında sıklıkla karşımıza çıkarlar. Tanrısal mesajların iletilmesinde aracı olan kahinler, sadece geleceği tahmin etmekle kalmaz, aynı zamanda kahramanların kaderlerini ve mitolojik olayların akışını şekillendirirler. Kahinlerin öngörüleri, mitolojik karakterlerin kararlarını ve eylemlerini büyük ölçüde etkiler, bu da onların Yunan mitolojisindeki önemini vurgular. Bu figürler, insan ve tanrısal dünyalar arasındaki bağlantıyı temsil eder. Antik Yunan toplumunun dini ve kültürel yapısında merkezi bir yere sahiptirler.
1- Tiresias
Tiresias, Yunan mitolojisinde ünlü bir kahindir. Bir gün ormanda iki yılanı birbirine dolanmış halde bulur ve onları ayırır. Antik inanışa göre, bu yüzden cezalandırılır ve cinsiyeti değiştirilerek bir süre kadın olarak yaşar. Bu deneyimi, Hera ve Zeus arasındaki bir tartışmada kadın ve erkeklerin hangisinin daha fazla zevk aldığı sorusunu yanıtlamasına sebep olur. Tiresias, kadınların daha fazla zevk aldığını söyler. Hera, kadınların sırrını açığa çıkmasına öfkelenir. Ancak dürüstlüğünden ötürü Zeus onu kehanet yeteneğiyle ödüllendirir. Böylece Tiresias “kör bilici” ya da “kör kahin” olarak Yunan Mitolojisi’nde önemli bir karakter haline gelir. Özellikle Thebai kentinde yaşanan trajedilerde belirleyici kehanetlerde bulunur. Örneğin ünlü Oidipus trajedisinde, Oidipus’un annesi ile beraber olduğunu açığa çıkar o’dur. Öldükten sonra bile yetenekleri insanlık için önemlidir. Homeros‘un ünlü destanı “Odysseia” eserinde, Odysseus yolculuğunun gidişatını öğrenmek için yeraltı dünyasına iner ve Tiresias’ı bularak, ona danışır.
Tiresias genellikle bilge, kehanet yeteneğine sahip ve tanrısal olaylarla bağlantılı bir karakter olarak tasvir edilir.
2- Kalkhas
Kalkhas, Yunan mitolojisinde tanınmış bir kahindir. Homeros‘un “İlyada” Destanın başında, Akhilleus ve Agamemnon arasındaki kavgada önemli bir rol oynamıştır. Kalkhas Truva kuşatmasının on sene süreceğini önceden bildirmiştir. Ayrıca, Yunan ordusu Truva’ya açılmadan önce uygun rüzgarlar çıkmayınca, Agamemnon ona danışır. Kalkhas, Agamemnon’un Artemis‘i gücendirdiğini, bu yüzden kızını kurban etmesi gerektiğini bildirir. Agamemnon kızını kurban eder ve elverişli rüzgarlar çıkar.
Kalkhas’ın ölümü oldukça ilginçtir! Bir kahinin söylediğine göre Kalkas kendi diktiği asmalardan elde edilen şaraptan asla içmeyecekti. Kalkas şarabı yapar ve öteki kahini ilk tadıma davet eder. Ancak kadehi dudaklarına götürdüğünde, adamın kehaneti yanlış çıkacağı için gülmeye başlar. O kadar çok kahkaha atar ki boğularak ölür.
3-Kassandra
Kassandra, Yunan Mitolojisi’nde Truva prensesidir. Tanrı Apollon, Kassandra’ya karşı duyduğu aşktan dolayı ona kehanet yeteneği verir. Ancak Kassandra, Apollon’un aşkını reddedince, Apollon, onun kehanetlerinin kimse tarafından inanılmayacağı bir lanetle cezalandırır. Kassandra, Paris‘in ülkenin sonunu getireceğinden tutun Truva Atı‘na kadar her şeyi görür. Ancak olacaklar konusunda kimseyi inandıramaz. Sonunda Truva düşer ve bir savaş ganimeti olarak Agamemnon’un cariyesi olur. Agamemnon ülkesine döndüğünde, Kassandra, karısının onu öldüreceğini söyler ama yine inandıramaz. Böylece Agamemnon’un karısı, ikisini birden öldürür.
4- Helenos
Helenos, Yunan Mitolojisi’nde Truva prensidir. Kehanet yeteneklerini kız kardeşi Kassandra‘dan öğrenmiştir. Lakin, Kassandra’nın aksine, insanlar onun öngörülerine itibar eder. Savaş sırasında, Yunanlıların elinde esir düşer ve Truva’yı nasıl ele geçireceklerini açıklamak zorunda kalır: Truva’daki tanrıça heykelini çalmak, Pelops’un kemiklerini getirmek ve Akhilleus’un oğlu ile Herakles’in oklarını getirmek. Yunanlılar bu talimatları yerine getirdikten sonra Truva’yı ele geçirirler.
5- Manto
Manto, kör bilici Tiresias’ın kızıdır. Delfi‘de kehaneti öğrenen Manto, Apollon tarafından İzmir Kolofon‘a kehanet merkezi kurmak için gönderilmiştir. Apollon’dan, daha sonra kahin olacak Mopsos adında bir oğlu olmuştur. Manto’nun adının karıştığı bir önemli efsane ise Niobe mitidir. Niobe, çocuklarının sayısı ile övünen ve tanrıça Leto‘yu küçümseyen bir kraliçedir. Manto, onu olacaklar konusunda uyarır ama kadın tanrıçaya hakaret etmeye devam eder. Böylece, bütün çocukları gözleri önünde öldürülür.
6- Mopsos
Mopsos, babası gibi bir kahindi ve Teselyalı idi. Onun özel yeteneği kuşların davranışlarına dayanarak kehanetleri yorumlamaktı. Bir zamanlar, Hippodamia ve Printhoos‘un düğününe katılmıştır. Burada kentorlarla çıkan savaşta, bazı kentorları öldürmüştür. Lakin onun en önemli macerası Argonotlar Seferidir. Sefer boyunca kehanet yetenekleri ile yolculuğa yön vermiştir. Ancak Libya’da mahsur kaldıkları esnada, Mopsos çölde yürürken, ayağını bir engerek yılanı ısırmıştır. Böylece dostları Mopsos’u oraya gömmüştür.
7- Melampos
Melampos, Yunan mitolojisinde hayvanların dilini anlama yeteneğiyle tanınan bir kahindir. Efsaneye göre, Melampos bir kağnının altında ölü bir yılan bulmuş ve ardında iki yavru yılan bırakmıştır. Melampos ölen yılanı gömmüş ve ardından öksüz yılanları kendisi büyütmüştür. Yetiştirdiği yılanlar daha sonra Melampos’un iç kulaklarını yalayarak temizlemiş ve Melampos’a kehanet gücü ve hayvanlarla konuşma yeteneği kazandırmıştır.
Melampos’un kardeşi, Neleus‘un kızı ile evlenmek ister ama kralın bir şartı vardır. Kızının talibi, İphiklos‘un sığırlarını getirmelidir. Melampos, yakalanacağını bilerek İphiklos’un ülkesine gider ve esir düşer. Bir yıl dolmak üzereyken, hayvanlarla konuşma yeteneğine sahip kahin, tahtakurularına bulunduğu hücrenin kirişini ne kadar yediğini sorar ve kısa süre sonra hücrenin yıkılacağını öğrenir. Hücresini değiştirir değiştirmez, gerçekten hücre çöker. Olayı duyunca Melampos’un önemli biri olduğunu anlayan kral İphiklos onu serbest bırakır. Melampos kısırlık sorunu çeken kralı iyileştirir ve sığırları alıp, kardeşinin evlenmesini sağlar.
Melampos şifa yetenekleri ile tanrılar tarafından çıldırtılmış kadınları ve nicelerini iyileştirir.
8- Brankhos
Brankhos, Yunan mitolojisinde bir kahindi, bazıları onu Apollon’un oğlu olarak adlandırırken, bazıları da tanrının sevgilisi olduğunu söyler. Antik çağda Brankhos, Didyma‘daki Kahin’i kontrol eden güçlü kahinler klanı Branchidae’nin atası olarak kabul edilirdi.
Brankhos, geçimini hayvancılıkla sağlayan bir çobandı. Onun güzelliğinden etkilenen Apollon, Brankhos’u baştan çıkarmak istemiş ve bu yüzden bir çoban kılığına girerek onun sürüsünün arasında dolaşmış. Yardım etmek için Apollon, Brankhos’un keçilerinden bazılarını sağar. Ancak erkek bir keçiyi başarıyla sağdığında, Apollon gerçek tanrısallığını ortaya çıkarır. Brankhos ve Apollon sevgili olurlar ve Apollon ona kehanet sanatlarını öğretirken, tanrı da Brankhos’un hayvanlarına bakmasına yardımcı olur. Brankhos’un Milet yakınlarındaki Didyma’da Apollon’a tapınmayı teşvik ettiği ve orada Branchus’un ilk rahip olduğu Kahin’i kurduğu söylenir.
9- Amphiaraos
Amphiaraos, Yunan Mitolojisi’ndeki ünlü kahinlerden biridir. Argos’un krallarından biridir. Melampos’un torunudur. Bazıları Apollon’un oğlu olduğunu söyler.
Amphiaraos, Eriphyle isimli bir Argos prensesi ile evlenmiştir. O sıralarda, Thebai kentinin kralı Polneikes, kardeşi tarafından kentten kovulmuştur. Polyneikes’e yardım etmek için Eriphyle’nin abisi Thebai’ye bir sefer düzenlemeye karar vermiştir. Lakin, Amphiaraos seferde yenileceklerini bildiği için karşı çıkmış ve katılmayı reddetmiştir. Bunun üzerine, Polyneikes, Eriphyle’ye ünlü bir kolyeyi rüşvet verip, kocasını savaşa sokmasını talep etmiştir. Kadın kocasını ikna ederek savaşa göndermiştir. Amphiaraos, gitmeden önce oğullarına, geri dönmemesi halinde annelerinden intikam almalarını öğütlemiştir. Öngördüğü gibi Amphiaraos savaşta ölmüştür.
10- Ksenoklea
Herkül efsanesinde bir karakter olarak karşımıza çıkan Ksenoklea, Delfi‘deki Apollon Tapınağı‘nın kahiniydi. Herkül çılgınlık halinde bir arkadaşını öldürmüştür. Kısa süre sonra, kâbuslardan muzdarip olan Herkül, nasıl iyileşeceği konusunda Ksenoklea’dan tavsiye istedi. Ancak, Ksenoklea, işlediği cinayetten hala arınmamış olduğunu söyleyerek ona yardım etmeyi reddetti. Verdiği tek cevap “Misafirini öldürdün, senin gibiler için kahinim yok” oldu. Bu aşağılayıcı cevap Herkül’ü o kadar öfkelendirdi ki, rahibenin kutsal sandalyesini saygısızca ele geçirip götürdü ve kendi isteğini yerine getirmeyi kabul edene kadar geri vermedi.
Bir süre sonra Herkül, sandalyeyi iade eder. Böylece Ksenoklea, cinayetten ancak bir yıl köle olarak hizmet ederek arınacağını belirtir. Kölelikten elde ettiği geliri, ölen adamın çocuklarına babalarının kaybı için tazminat olarak vermelidir. Ayrıca, Lidya Kraliçesi Omfale‘nin onun satın alacağını söyler. Böylece Herkül, kraliçenin kölesi olarak sürgün görevine başlar.
11- Lakonyalı Karya
Apollon, Dion ve Amphithea‘nın kendisini büyük bir saygı ve misafirperverlikle karşılamalarının ödülü olarak kızlarına kehanet yeteneği bahşetmiştir. Ancak tanrılara ihanet etmemeleri ve yasak ilimlerin peşine düşmemeleri konusunda bir kısıtlama getirmiştir.
Daha sonra Dionysos da Dion’un evini ziyaret eder ve aynı konukseverlikle karşılanır. Kaldığı süre boyunca kızı Karya‘ya aşık olur ve onunla gizlice yatar. Bir süre sonra oradan ayrılır ama Karya’yı özlediğinden, Dion’un kendisi için yaptırdığı bir tapınağı kutsama bahanesiyle kısa süre sonra geri döner. Ancak Karya’nın kız kardeşleri Lyco ve Orphe, Dionysos ile kız kardeşleri arasında bir aşk ilişkisi olduğundan şüphelenir. Bu ilişkiyi önlemek isterler. Böylece Apollon’un koyduğu kısıtlamaları ihlal ettiler. Bu yüzden Dionysos, birkaç uyarı ve tehditten sonra iki kız kardeşi delirtti. Kızlar Taygetus Dağı‘na kaçtılar ve orada kayalara dönüştüler. Karya, Dionysos tarafından bir ceviz ağacına dönüştürülmüştür.
12- Phineus
Yunan Mitolojisi’ne göre Apollon, Phienus‘a kehanet yeteneği bahşetmiştir. Ancak bu yeteneği sayesinde insanlara tanrıların sırrını açıklamıştır. Bu yüzden, tanrılar onu kör ederek ve Harpya adı verilen kuş-kadın canavarlar tarafından sürekli rahatsız edilmesini sağlayarak cezalandırmıştır. Ünlü Argonotlar Seferi‘nde mürettabat, ona danışmak için uğramıştır. Phineus, kendisini Harpyalardan kurtarmalarının karşılığında, seferin geleceğini paylaşmaya söz vermiştir. Argonotlar, Harpyaları kovduktan sonra başlarına gelecek olayları bir bir anlatmıştır.
