Samson ve Delilah hikayesi heykel ve resim sanatında sıklıkla işlendiği gibi sinemaya da aktarılmış bir hikayedir. Tevratta yer alan bu hikaye Filistin ve İsrail çatışmasının kökenlerine dair bize önemli bilgiler verir.
Samson efsanevi İsrailli bir savaşçıydı. Ona tanrı tarafından insanüstü bir güç bahşedilmiştir. Öyle ki çıplak elleri ile bir aslanı öldürebilir veya bir eşşeğin çene kemiği ile bir Filistin ordusunu katledebilir. Bütün bu olağanüstü gücü uzun saçlarından alır.
Samson sıklıkla Sümer Gılgamış ve Enkidu ya da Yunan Mitolojisinde Herkül gibi ünlü kahramanların Yakındoğu halk kahramanlarının İsrailli versiyonu olarak kabul görür.
Samson Aslan’ı Öldürüyor, Peter Paul Rubens
Eski Ahit‘te yer alan Hakimler Kitabı‘na göre Samson Filistin ve İsrail arasında çatışmaların olduğu bir dönemde yaşamıştır. Ailesi bir türlü çocuk sahibi olamazken, bir melek onlara görünür ve Filistin boyunduruğundan kurtaracak bir çocuğa sahip olacaklarını müjdeler. Onlara çocuğun saçını traş etmemelerini tembihler. Çocuk doğduğunda ailesi onu meleğin tembihlediği gibi yetiştirir. Saçlarını hiç kesmezler.
Samson ve İlk Evliliği
Samson büyüyüp bir genç erkek olduğunda Timnah adlı bir Filistinli kadına aşık oldu ve ailesinin karşı çıkmasına rağmen onunla evlenmek istedi. Bu evlilik, aslında Tanrı’nın Filistinlilere karşı bir planının parçasıydı.
Düğüne giderken yolda bir aslan saldırdı, ama Samson Tanrı’nın gücüyle aslanı çıplak elle öldürdü. Daha sonra o aslanın leşinde arıların yaptığı balı gördü ve yedi.
Düğünde, Samson Filistinli sağdıçlara bir bilmece sordu. Sağdıçlar, Samson’un eşini tehdit ederek cevabı öğrendiler. Samson çok öfkelendi, başka bir şehre gidip otuz Filistinliyi öldürdü ve onların giysilerini sağdıçlara verdi.
Sonra evi terk etti. Dönüp geldiğinde eşi artık başkasıyla evliydi. Bunun üzerine intikam olarak 300 tilki yakalayıp kuyruklarına ateş bağladı ve Filistinlilerin ekinlerini yaktı.
Filistinliler de öç alıp eşini ve kayınpederini öldürdü. Samson daha da öfkelendi ve birçok Filistinliyi öldürdü. Sonunda, Filistinliler onu yakalamak için Yahudilere baskı yaptı. Samson, teslim olmayı kabul etti ama ellerinden kurtulup bir eşeğin çene kemiğiyle 1.000 kişiyi öldürdü.
Samson ve Delilah
Samson ve Delilah, Jose Etxenagusia
Bir gün Samson Gazze’ye gider, orada bir fahişeyi ziyaret eder. Filistinliler onu yakalamak için şehir kapısında pusu kurar ama Samson kapıyı menteşeleriyle birlikte söküp uzaklara taşıyarak kaçar.
Sonrasında Sorek Vadisi’nde Delilah adında bir kadına aşık olur. Filistinli liderler Delilah’a rüşvet verir ve ondan Samson’un gücünün sırrını öğrenmesini isterler.
Değirmeni Döndürürken Samson, Carl Bloch
Delilah defalarca Samson’a güç kaynağını sorar; o da onu kandırarak farklı cevaplar verir: yay kirişleri, yeni ipler, saçın tezgâha örülmesi… Ama hiçbiri işe yaramaz. Sonunda Delilah’ın ısrarlarına dayanamayan Samson, gücünün Tanrı’ya adanmışlığından ve hiç kesilmemiş saçlarından geldiğini söyler.
Delilah, onu uyuturken saçlarını kestirir. Gücünü kaybeden Samson yakalanır, gözleri oyulur ve Filistinliler tarafından Gazze’ye götürülüp bir hapishaneye kapatılır. Orada, bir değirmeni döndürerek çalışmaya zorlanır.
İntikam ve Ölüm
Samson ve Delilah, Jan Lievens
Bir gün Filistin liderleri, Samson’u ele geçirdikleri için tanrıları Dagon’a şükran kurbanı sunmak üzere büyük bir tapınakta toplanır. Törende halkın eğlenmesi için Samson’u da getirirler. Tapınak çok kalabalıktır; içeride Filistin’in ileri gelenleri ve çatılarda izleyen yaklaşık 3.000 kişi vardır. Samson, destek sütunlarına yaslanmak ister ve dua ederek Tanrı’dan son bir kez güç ister. Saçları hapisteyken yeniden uzamıştır. Tanrı ona gücünü geri verir. Samson sütunları yıkar ve tapınak çöker. Böylece hem kendisi hem de içerideki binlerce kişi ölür. Ölümünden sonra ailesi cesedini çıkarır ve babasının mezarının yanına gömer.
Hz. İsa ve Samson Arasındaki Benzerlikler
Samson ve Delilah (1949)
Birçok yorumcu Hz.İsa ve Samson arasında önemli paralellikler kurmuştur. İkisi de doğmadan önce melek tarafından müjdelenmiştir; biri kısır bir kadından, diğeri bakireden doğmuştur. Samson bir aslanı, İsa ise “kükreyen bir aslan gibi olan” Şeytan’ı yener. Her ikisi de ihanete uğrar, hem Delilah hem Yahuda gümüş karşılığında bunu yapar. Ölmeden önce Samson’un gözleri oyulur, alay edilir ve köleleştirilir; İsa da gözleri bağlanarak hakarete uğrar ve köle gibi muamele görür.
Kuran’da Samson
Samson ve Delilah, Anton van Dyck, Viyena
Kur’an ve sahih hadislerde Samson’dan (Arapça: Şemşûn) açıkça isim verilerek bahsedilmez. Ancak bazı İslamî tefsir ve geleneksel kaynaklarda, İncil’deki Samson figürüyle büyük benzerlik taşıyan bir karakter yer alır.
Samson İslam’da resmi bir peygamber sayılmaz, fakat bazı klasik yorumlarda örnek bir mücahit, dini bağlılık sembolü veya ahlaki ders içeren efsanevi bir figür olarak yer alır.
