Salome ve Yuhanna: Resim Sanatında Sık Kullanılan Temalar

Salome ve Yuhanna teması, resim sanatında sık kullanılan temalar arasında yerini alır. Bir resim galerisini gezerken, elinde kesik bir adamın kafasını tutan kadın görüyorsanız, bu hikayeyi bilmelisiniz.

Salome ve Yunanna‘nın öyküsü, yüzlerce yıl sanatçılara ilham kaynağı olmuştur. Yeni Ahit yani İncil’deki en ilgi çekici hikayelerden biri olarak da bilinmektedir. İhtiras ve intikam duygularını, insanı derinden etkileyecek bir şekilde konu alır. Dolayısıyla, resim sanatında sık kullanılan temalar arasında yer almasına şaşırmamak gerekir. Titian‘dan Caravaggio‘ya, Gustav Klimt‘ten Gustave Moreau‘ya birçok ressam, bu sanat temasını işlemiştir.

Salome ve Yuhanna

Salome, Yeni Ahit‘te, Yahya’nın (Yuhanna) ölümüyle ilgili bir hikayede önemli bir rol oynayan figürdür. Salome’nin adı İncil’de doğrudan geçmez. Ancak tarihsel kaynaklar ve Hristiyan gelenekleri onu bu isimle tanımlar.

Hikayeye göre Salome, Yahudi kralı Herod ve karısı Herodias‘in kızıdır. Kral Herod, kardeşi Filip’in karısı Herodias ile evlenmiştir. Lakin, bu evlilik Yahya tarafından ahlaki olmayan bir ilişki olarak kınanmıştır. Bu kınamadan rahatsız olan Herodias, Yahya’dan intikam almak ister.

Bir gün, Kral Herod’un doğum günü için düzenlenen bir ziyafette, Salome dans eder. Bu dans, Herod’u çok etkiler. Memnuniyetini göstermek için Salome’ye istediği her şeyi vereceğine dair bir söz verir. Annesinin yönlendirmesiyle Salome, Yahya’nın başını gümüş bir tepside istemeye karar verir.

Herod, bu isteği yerine getirmek istemese de sözü tutmak zorunda kalır. Böylece Yahya, zindanda idam edilir ve başı bir tabakta Salome’ye sunulur.

Bu hikaye, Hristiyan sanat ve edebiyatında sıklıkla işlenmiştir. Salome, baştan çıkarıcı, femme fatale yani kötü kadın karakteri olarak ele alındığı gibi, annesi tarafından manipüle edilmiş genç bir kız olarak da betimlenmiştir.

19. yüzyılda, Salome hikayesi özellikle popüler hale gelmiş ve birçok sanat eserine ilham kaynağı olmuştur.

Yuhanna Kimdir?

Yuhanna ya da Yahya, İsa peygamberi vaftiz eden bir aziz olarak bilinir. Yahya’nın hikayesi, Yeni Ahit‘in dört İncili’nde – Matta, Markos, Luka ve Yuhanna – anlatılır. İsrail çölünde vaaz veren ve insanları tövbe etmeye çağıran bir vaizdir. O, “çöldeki ses” olarak adlandırılır ve insanları Mesih’in gelişine hazırlamaya çalışır. İncil’de, Yahya’nın giyim tarzı ve yaşam tarzı da dikkat çekicidir; deve kılından yapılmış bir giysi giyer ve yaban arıları ile bal yiyerek yaşar.

İsa Yahya’nın yanına gelir ve kendisini vaftiz etmesi için Yahya’ya başvurur. Başlangıçta Yahya, İsa’nın kendisinden daha üstün olduğunu belirterek İsa’yı vaftiz etmekte tereddüt eder. Ancak İsa, “doğruluğun tüm gerekliliklerinin yerine getirilmesi” için bunun yapılması gerektiğini söyler. Bunun üzerine Yahya, İsa’yı vaftiz eder.

İncillerde, Yahya, İsa’nın gelişini müjdeleyen bir öncüdür. İsa’nın vaftiz edilmesiyle birlikte Yahya’nın misyonu bir anlamda tamamlanmış olur. Böylece, İsa’nın kendi hizmeti başlar. Yahya’nın vaftiz etme eylemi, Hristiyanlıkta vaftizin önemini ve sembolizmini belirler.

Sanattaki Yansımaları

Salome, şehvet ve yozlaşmanın sembolü haline gelmiş bir figürdür. Resimlerde ya masum yüzlü bir genç kız ya da cezbedici bir kadın olarak betimlenir. Bu ayrımın sebebi, hikayedeki rolü hakkındaki fikir ayrılıklarıdır. Kimilerine göre Salome’u annesi manipüle ettiği için masumdur. Kimilerine göre, Salome, annesinin suç ortağıdır.

Ünlü yazar Oscar Wilde, “Salome” adında bir eser kaleme almıştır. Wilde’ın eserinde, Salome’nin Yahya’ya yönelik hisleri karışıktır; hem onu arzular hem de nefret eder. Bu da yıkıcı sonuçlara neden olur. Wilde, onu şehvetli bir femme fatale karakter olarak gösterir.

Öte yandan, Gustave Flaubert‘in “Salome” hikayesi, onu, Oscar Wilde’ın eserine kıyasla farklı bir şekilde ele alır. Flaubert’in anlatısında, Salome daha çok annesi Herodias’ın etkisi altında hareket eden genç bir kız olarak betimlenir.