Orestes adlı oyun, antik Yunan tragedya yazarı Euripides‘in önemli eserlerinden biridir ve yaklaşık olarak M.Ö. 408’de yazılmıştır. Oyun, Agamemnon‘un oğlu Orestes‘in hikâyesine odaklanır ve antik Yunan edebiyatındaki en dramatik ve karmaşık karakterlerden birini merkezine alır.
Euripides’in “Orestes” eseri, Orestes‘in kendi öz annesini öldürdükten hemen sonrasını konu alır. Büyük babası Tyndareos, torununu, ahlak kurallarını yok saydığı için ölüme mahkum etmek ister. Öte yandan Orestes ve Elektra, bütün suçlunun Apollon’un kehaneti olduğunu belirtir. Ayrıca ona göre, kocasını öldüren bir kadın, toplumsal ahlak için öldürülmelidir. Öte yandan ölüm kalım arasında, amcası Menelaos’un yardım kendisine yardım edeceğini umar. Lakin, Menelaos, oralı olmaz; siyasi çıkarlarını kan bağının üzerine koyar. Orestes için her şey bitmek üzeredir ama bu kadar kolay pes etmeyecektir. Kardeşi Elektra ve dostu Pylades ile bir plan yaparlar. Eğer öleceklerse, tüm savaşın ve olanların suçlusu Helen de ölmelidir! İşte olaylar bu kadar karışmışken tepeden tanrı Apollon iner ve bütün problemi çözer!
Karakterler
- Orestes — Agamemnon ile Klytaimnestra’nın oğlu, Klytaimnestra’nın katili
- Elektra — Agamemnon ile Klytaimnestra’nın kızı
- Tyndareos — Klytaimnestra’nın babası
- Helene — Menelaos’un karısı, Klytaimnestra’nın kız kardeşi
- Menelaos — Sparta kralı, Agamemnon’un erkek kardeşi, Helen’in kocası
- Hermione — Helen ile Menelaos’un kızı
- Pylades — Orestes’in kuzeni. Agamemnon’un kız kardeşi Anaksibia ve Phokis kralı Strophios’un oğludur, Orestes, babasının ölümünden sonra Phokis’e sığınmış ve Pylades ile çok yakınlaşmıştır.
- Phrygialı — Helen’in kölesi
- Haberci — Agamemnon’un yaşlı hizmetçisi
- Apollon — tanrı
- Koro — Argoslu Kadınlar
Progolos (Öndeyiş)
Atreus soyunun Argos’taki sarayının önünde, Klytaimnestra ve Aigisthos’un öldürülmesinden altı gün sonra Elektra sahneye çıkar.
Elektra konuşmaya başlar. Tanrıların insanların başına saldığı, katlanılamayacak bela ve dert olmadığını söyler. Tantalos’un kötü kaderi ile alay etmediğini belirtir. Tantalos, ölümlüyken eşit gibi tanrıların sofrasına davet edildiği halde, diline hakim olamadığı için, başının üzerine koca bir kaya asarak onu cezalandırmışlar. Tantalos’un oğlu Pelops’tur. Kader tanrıçasının fitnesiyle birbirinden nefret eden iki kardeş Atreus ile Thyestes’in babasıdır. Atreus, kardeşinin çocuklarını öldürüp, etlerini babaları Thyestes’e yedirmiştir. Ama Elektra, bu hikayeye devam etmek istemez.
Onun yerine, Giritli Aerope ile Atreus’tan, meşhur çocuklar Agamemnon ve Menelaos doğduğunu anlatır. Menelaos, tanrıların lanetine sahip Helen ile evlenirken; Agamemnon, Hellenlerin saydığı Klytaimnestra ile evlenmiştir. Agamemnon ile onu boğarak öldüren karısı Klytaimnestra’dan Orestes isimli oğulları ile Hrysothemis, İphigenia ve kendisi -Elektra- doğmuştur.
Apollon, Orestes’i öz annesini öldürmeye ikna etmiştir ama Elektra bu yüzden Apollon’u suçlamamaktadır. Çünkü bu cinayete bir kadın ne kadar yardım edebilirse, Elektra da o kadar yardım etmiştir. Ayrıca Orestes’in arkadaşı Pylades de, cinayette suç ortağıdır.
İşte Orestes, annesini öldürdüğü günden beri yataklara düşmüştür. Eumenisler onun yüreğine korku salmaktadır. (Eumenisler, cinayetleri ve kibir gibi suçları cezalandırmakla yükümlü, yılan saçlı tanrıçalardır. Kronos babasının üreme organını kestiğinde, toprağa düşen kanlardan doğmuşturlar. Sayıları hikayelere göre değişebilir. Gerçek adları Erinysleri anmak istemeyen ölümlere onlara Eumenisler derler.)
Elektra, Orestes’in durumu hakkında detaylı bilgi verir. Argos halkının onları ana katili olarak gördüğünden, dolayısıyla onlarla konuşmadığından bahseder. Bu yüzden, Argoslular bugün Orestes ve Elektra’nın taşlanarak mı yoksa kılıçla kafaları kesilerek mi öldürüleceğine karar verecektir. Ama hala umutları vardır. Çünkü amcaları Menelaos, Troya kentinden dönmeyi başarmış ve kentin Nauplion limanına demirlemiştir.
Troya’da oğullarını yitiren karısı Helen’i ise gece karanlığında saraya göndermiştir. Helen odaya kapanmış ve ablası Klytaimnestra ile ailesinin başına gelen felaketler için ağlamaktadır. Ayrıca, Helen Troya’ya kaçtığında, terk ettiği kocası Menelaos’tan doğurduğu kızı Hermione‘yi, kız kardeşi Klytaimnestra’ya emanet etmiştir. Ama kızına tekrar kavuşmasına rağmen, dertlerinden arınamamıştır.
Kısacası, Elektra ile Orestes’in tek şansları amcaları Menelaos’tur.
Helen, saraydan çıkarak sahneye girer. Elektra’nın ve abisinin nasıl olduğunu sorar. Her şeyin sorumlusu Apollon olduğu için, Elektra ile konuşması Helen’e lanet bulaştırmamaktadır. Ablası Klytaimnestra’yı, tanrıların sürüklediği çılgınlık ile İlyon’a gittikten sonra bir daha görmemiştir. Şimdi onun ölümünün yasını tutmaktadır.
Elektra, Agamemnon’un sarayına bir felaket çöktüğünü söyler. Bir cesetten farksız Orestes’in başında nöbet tutmaktadır. Şanslı olan Menelaos ile Helen’dir.
Helen, Elektra’dan kız kardeşinin mezarına bir tutam saçını ve sunu götürmesini ister. (Yunanlılar mezarlarına bir tutam saç ve “khoes” adını verdikleri şarap,su ve baldan oluşan sunuyu dökerler)
Elektra bunu neden kendisinin yapmadığını sorunca, Helen Argos halkına görünmekten utandığını itiraf eder. Elektra, Paris ile kaçtıktan sonra aklının başına gelmesine sevindiğini belirtir. Helen, çocukları ve babaları İlyon’da ölen insanlardan utandığını söyler. Elektra, annesinin mezarını görmeye dayanamadığı için Helen’e kızı Hermione’un sunuları götürmesini teklif eder. Hem Hermione‘u büyüten Klytaimnestra’dır ve böylece teyzesine saygısını gösterebilecektir. Helen kabul eder ve kızı Hermione’u çağırarak sunuları götürmesini ister.
Elektra, güzelliği bozulmasın diye saçının ucundan kesen Helen’e sinirlenir. Hellas’ın ve ailesinin başına felaketleri bu kadın getirmiştir.
Elektra, Argoslu kadınlardan oluşan koruyu görünce sevinir. Abisini uyandırmamalarını ister onlardan.
Parados (Koronun şarkısı)
Koro, Elektra’ya Orestes’in nasıl olduğunu sorar. Buna karşılık Elektra, abisinin hala aynı olduğunu; çünkü tanrı Loksias’ın (Apollon) Themis Tapınağında Orestes’e yanlış öğütler vererek annesini öldürmesine sebep olduğunu söyler.
(Themis — Zeus’un eşlerinden biri ve yasa tanrıçası. Kehanet, töre ve yasaları onun yarattığına inanılır. Pyhtia’daki tapınak Apollon’dan önce ona aittir ve Apollon’a kehanet sanatını o öğretmiştir.)
Fısıltılar yüzünden Orestes’in uyanmasından çekinmektedirler. Elektra, Erabos’un karanlıklarından kanat çırpıp, uyku bağışlayan Gece’nin gelmesini diler. Abisinin huzur içinde yatmasını ummaktadır.
Koro, bu dertlerin ne zaman biteceğini sorunca, Elektra annesine kızar. Çünkü, babasını öldürüp, çocuklarının katil olmasına sebep olarak hayatlarını mahvetmiştir. Artık onları uykusuz geceler beklemektedir.
I. Epeisodion
Korobaşı, Orestes’in kimse fark etmeden ölüp gitmesinden korktuğunu belirtir.
Orestes olduğu yerde doğrulur. Uyku’nun tatlı tesellisi ona dertlerini unutturmuştur. Lethe ne harika bir tanrıçadır! Buraya nasıl geldiğini ve neler olduğunu hatırlamadığını söyler.
(Lethe, Ölüm ve Uyku’nun kardeşi, unutkanlığın kişileştirilmiş halidir. Hades’teki nehirlerden birine adını verir.)
Elektra hemen abisinin yardımına koşar. Yıkanmayan saçları ile Orestes vahşi biri gibi görünmektedir. Ayrıca çok bitkindir. Ona sarılır, tekrar yatağına yatırır. Hazır Erinysler onun peşini bırakıp, aklı başına geldiği için fırsat bilir ve Menelaos’un kente geldiğini haber verir. Orestes buna mutlu olur ama Helen’in öğrenince üzülür. Elektra, Tyndareos’un iki kızı Klytaimnestra ve Helen’in tüm Hellas’ı hala utanca boğduklarını söyler.
Orestes, kız kardeşinin annesine ve teyzesine benzemeyeceğine emindir. Hemen ardından, Orestes yine kötüleşmeye başlar. Annesine, canavarları üzerine salmaması için yalvarır. Elektra abisine sıkı sıkı sarınır ama Orestes onu da bir Erinys olmakla suçlar.
Orestes, Elektra’dan Apollon’nun ona verdiği yayı getirmesini ister. Apollon, gelen tanrıçaları bu yay ile durdurabileceğini söylemiştir. Her şey Apollon’un suçudur. Babasına, annesini öldürüp öldürmeyeceğini sorabilseydi, asla yapmamasını tavsiye edeceğini tahmin eder. Elektra’nın şalıyla yüzünü örtüp ağlamasına üzülür. Herkes Orestes’i terk etmiştir. Elektra’nın gidip dinlenmesini rica eder, çünkü kendisine bakabilecek tek kişi o’lduğunu söyler o’dur.
Elektra abisinin sözünü dinler ve Orestes’in de uzanarak dinlenmesini diler.
I.Stasimon (koronun şarkı söylediği bölüm)
Koro, Bakkhos’a özgü neşeli eğlencelerin değil, göz yaşının eşlik ettiği saygın tanrıçalara, Eumenislere seslenir. Orestes, dünyanın merkezi olan Pythia’ya gidip, öğrendiği kehanetten sonra başına neler gelmiştir! Zeus’a, Tantalos’un soyundan gelen bu adam için yalvarırlar.
II. Epeisodion (konuşmalı bölüm)
Korobaşı, endamından Tantalos’un soyundan geldiği belli olan Menelaos’u görür ve onu selamlar.
Menelaos, Troya’dan dönüşünde evini görmenin mutluluğunu yaşarken, bir taraftan da felaketler yüzünden içi daralmaktadır. Abisinin öldürüldüğünü Melea Burnunda (Mora yarımadası) iken haber almıştır. Deniz tanrısı ve denizcilerin kahini Nereus’un elçisi Glaukos ona her şeyi anlatmıştır. Kara haberi aldıklarında yasa boğulmuşlardır. Yine de Nauplion’a geldiğinde herkesin sağlıklı olduğunu umut etmektedir. Sonra bir denizciden Klytaimnestra’nın ölümünü duymuştur. Böyle bir cinayet işleyen Orestes nerededir? Menelaos, Troya Savaşına gittiğinde, yeğeni Orestes, henüz küçük bir bebektir; dolayısıyla şimdi onu görse tanıyamayacağını belirtir.
Orestes, yakarıcı dalları taşımadan ayaklarına kapanarak ona yalvaracağını söyler, aradığı kişi kendisidir.
Menelaos, bir ceset gördüğünü sanarak korkar.
Orestes, üzüntü yüzünden bu hallere düştüğünü, annesini öldürmesinin cezası olarak çılgınlık nöbetleri geçirdiğini anlatır.
Menelaos, Orestes’e sorular sorar ve o da sırası ile yanıtlar. Annesinin külleri arasından kemiklerini almaya gitmiştir. Yanında arkadaşı Pylades vardır. İlk kez o zaman adını anmak istemediği üç tanrıçayı görmüştür. Suçlu Apollon ve kehanetidir. Üstüne üstlük tanrı, çektiği acıları hafifletmemektedir. Babasının intikamını almasının henüz bir yararı olmamıştır ve kentteki herkes ondan nefret etmektedir. Yasaların öngördüğü gibi kendini cinayetten arındıramamıştır, çünkü her kapı yüzüne kapanmaktadır. Bunun sebeplerinden biri babasına Troya savaşından ötürü kin besleyen ve Palamedes’in intikamını almak isteyen Oiakas’tır.
(Oiakas, Nauplion kentinin kurucu kralı Nauplios’un üç oğlundan biridir. Abisi Palamedes ile Troya savaşına katılmıştır. Ancak Odysseus, Palamades’e iftira atıp, taşlanarak öldürülmesine sebep olmuştır. Bu haberi babasına ulaştırdığında, Nauplios, Troya’dan dönen bir filoyu kayalıklara yönetlerek yok etmiş ve oğlunun intikamını almıştır.)
Diğer sebep ise Aigisthos’un dostlarıdır, çünkü kentteki insanları Orestes’e karşı kışkırtmaktadırlar. Bugün, halk Orestes’in taşlanarak öldürülmesini oylayacaktır. Üstüne üstlük, Orestes kentten kaçmasın diye silahlı adamlarla yolları kesmişlerdir.
(Aigisthos, Thyestes’in oğlu, Atreus’un yeğenidir. Agamemnon, Truva savaşı için gittiğinde Klytaimnestra’yı ayartmıştır. Agamemnon savaştan döndüğünde onu öldürmüştür. Orestes, Aigisthos’u öldürene kadar Miken’de yedi yıl hüküm sürmüştür.)
Orestes’in düştüğü zor durumdan kurtulabilmesi için son umudu amcası Menelaos’tur.
Menelaos, kızının yasını tuttuğu için saçlarını kazıyıp siyahlara bürünen Spartalı Tyndareos’un geldiğini haber verir.
Orestes, Tyndareos ve karısı Leda’nın kendisini küçükken yetiştirdiğini, Dioskuroslara (Kastor ve Pollux) gösterdikleri sevgi ve ihtimamı gösterdiğini anlatır. Ama ona layık olamamıştır ve şimdi ondan utanmaktadır.
Tyndareos, kızlara damadı Menelaos’un nerede olduğunu sorar. Uzun yıllardır onu görmemiştir ve şimdi döndüğünün haberini almıştır.
Menelaos, Zeus ile aynı yatağa giren Tyndareos’u selamlar. (Zeus kuğu kılığına girerek Leda ile beraber olmuştur) Bakınız: Zeus’un Şekil Değiştirerek Kaçırdığı Ölümlüler Listesi
Tyndareos, Orestes’i fark eder. Ana katili, yılan olarak hitap eder torununa. Menelaos’un bu canavarla konuşup konuşmadığını sorar.
Menelaos, Ortestes’in yeğeni olduğunu belirtir. Tyndareos, Menalaos’u barbarların arasında uzun süre kaldığından onların adetlerini benimsemekle suçlar.
Tyndareos, kızının Agamemnon’u öldürmesi ile büyük günah işlediğini ama oğlu Orestes’in tanrıların onayladığı şekilde annesini evden kovması gerektiğini belirtir. Annesi kötü bir kadınken, işlediği cinayet yüzünden annesinden daha lanetli bir duruma düşmüştür. Bu yüzden annesi ile aynı kaderi paylaşacaktır. Ataları, bu kan davalarını önlemek için, öldüreni öldürmek yerine sürgüne göndermeyi tercih etmiştir. Mesela öteki kızı Helen’i hiçbir zaman affetmeyecektir. Troya’ya sefer düzenleyen Menelaos’u övmeyecektir. Kendisi sadece cinayetleri engelleyen yasaları savunmaktadır. Orestes, taşlanarak öldürülmelidir ve Menelaos’a buna karşı gelmemesini söyler. Evet kızı öldürülmeyi hak etmektedir ama öz oğlu tarafından değildir. İki kızı da onu mahcup etmiştir.
Orestes, çok sayıgı duyduğu bu adama karşı konuşmaktan şimdiye kadar çekinmiştir. Ancak artık kendini açıklayacaktır. Kadın bir tarla ise, erkek tohumunu atmadıkça ekin vermeyeceğini söyler. Dolayısıyla asıl soyuna yakın olmalıdır. Kızı gidip başka bir erkeğin koynuna girmiştir. Orestes önce Aigisthos’u sonra annesini öldürmüştür. Babasının intikamı için tanrıların buyruğuna karşı çıkmıştır. Kadınların kocalarını öldürmesine rağmen, çocuklarının bir şey yapmaması, katil kadınları cesaretlendirecektir. Bu yüzden, Hellas’a iyi örnek olmuştur.
Annesi hem kocasını aldatmış hem de onu öldürmüştür. Orestes bu duruma göz yumsaydı, babasının ruhu ne yapardı? Kötü bir kız yetiştirdiği için suçlu Tynderaos’tur. Mesela Odysseus’un oğlu Telamakhos babasını öldürmemiştir, çünkü anası bunca zaman kocasını aldatmamıştır. Üstelik Orestes, annesini, dünyanın merkezinde tapınağı bulunan Apollon’un kehaneti üzerine öldürmüştür. Bu yüzden işlediği cinayet yanlış değildir.
Koro başı, kadınların doğaları gereği erkeklerin işlerine karışmasının kötü sonuçlar verdiğini belirtir.
Tynderaos, Orestes’in bu konuşması ile onun idamını daha şevkle savunacağını söyler. Hemen halkı onu ve kız kardeşinin taşlanarak öldürülmesi için ikna edecektir. Kız kardeşi, Orestes’ten bile suçludur, çünkü Orestes’i kışkırtarak Hephaistos’un bile yakamayacağı bir ateşi körüklemiştir. Menelaos ise Tynderaos’a karşı çıkmamalı ve yeğenini savunmamalıdır. Aksi halde Sparta’ya dönmemelidir. Böylece sahneden çıkar.
Menelaos kararsız kalmıştır. Orestes kendisini kurtarmasını ister. Babası sırf onun karısının işlediği yüz kızartıcı suç yüzünden, Hellenleri toplayarak sefere çıkmıştır. Şimdi karşılığını, Orestes’in hayatını kurtararak ödemelidir. Babası onun için on sene savaşmıştır, ancak kendisinin yapacağı iyilik bir gündür. Üstelik ablası İphigenia, Aulis’te sırf Menelaos için kurban edilmiştir. Onun durumunda kızı Hermione’u kurban etmesine de gerek yoktur. Ayrıca kendisi ve kardeşi Elektra ölürse soyları kuruyacaktır. Bunun için kendisini kurtarmalıdır.
Menelaos, bu zor günlerinde onu desteklemek istediğini söyler. Ancak uzun süredir limandan limana sürüklendiği için yanında az adamla gelmiştir. Pelasgosların kenti Argos’a bu kadar az adamla karşı gelirse, yenilmeye mahkumdur. Bu sorunu konuşarak çözmelidir. Halk galeyana geldiğinde şiddete başvurmamalı, sakinleşmelerini beklemelidir. Argosluların meclisine gidip, onları ve Tyndareos’u ikna etmeye çalışacaktır. Kaba kuvvetle bu işin çözülemeyeceğini söylerek sahneden çıkar.
Orestes, Menelaos’un ancak bir kadın için ordular donatabildiğini, dostu için aynısını yapamadığını söyler. Babası ve kendisi dostsuz kalmıştır. Son umudu da sönmüştür. O esnada dostu Pylades’in Phokis kentinden geldiğini görür.
Pylades, meclisin onların idamını oyladığı haberini alır almaz gelmiştir. Orestes’e nasıl olduğunu sorar.
Orestes, Menelaos’un ona yardım etmeyeceğini anlatır. Pylades, kötü bir kadının kocasının da kötü olduğu belirtir. Buna karşılık Orestes, Helen’in burada olduğunu ve kötü kızların babası Tyndareos’un, Menelaos’u ikna ettiğini anlatır. Menelaos bir savaşçı değildir, kadınların arasında güçlü görünmektedir. Ayrıca dostları da değildir.
Pylades, babası Strophios tarafından kovulduğunu söyler. Babası onu Orestes’e yardım ettiği için suçlamaktadır ama kendisi Menelaos değildir, sonuna kadar Orestes’in yanındadır.
Orestes, dostunun öldürülmesinden korkar ama Pylades, kendisini sadece Phokislilerin yargılayabileceğini söyler. Ne yapacaklarını düşünürler ve Orestes’in kent meydanına gitmesinin en iyisi olacağına karar verirler. Burada böyle korkakça durmaktansa, meydana gidip halkı ikna etmeyi denemek daha mantıklıdır. Ölürlerse, daha onurlu bir ölüm olacaktır. Orestes, tanrıçaların gönderdiği çılgınlık nöbeti geldiğinde kendisine destek olmasını ister. Pylades kabul eder.
Böylece Orestes, Pylades’e yaslanır. Önce babasının sonra annesinin mezarına gidecek ve onlara yalvaracaktır. Ardından, oylama bitmeden meydana gidecektir.
İkisi birlikte sahneden çıkarlar.
II. Stasimon
Koro, Atreusoğullarının Simoeis (Dümrek Çayı, Truva) kıyılarına kadar giden ününün sona erdiğini söyler. Altın post yüzünden çıkan kavga ve soylu çocukların öldürülerek sofraya yemek diye konması yüzünden Tantalos’un soyu lanetlenmiştir. O günden beri, Atreus’un iki oğluna varana dek cinayet üstüne cinayet işlenmiştir. Klytemnestra, oğlu onu öldürmeden önce, tanrıların yasalarını çiğneyip, babasını onurlandıramayacağını söylemiştir. Dünyadaki hiçbir hastalık, acı, kendi öz annesini öldürmekten daha kötü değildir. İşte Orestes böylece Erinyslerin oyuncağı olmuştur.
(Pelops’un oğulları Atreus ile Thyestes, çocuksuz ölen Miken kralı Eurystheus’un tahtı için çatışırlar. Thyestes altın postu getirenin kral olmasını teklif eder. Atreus, posta sahip olduğundan teklifi kabul etse de; Atreus’un karısı Aerope, postu kaçırarak Thyestes’e verir. Bu haksızlığa kızan Zeus, Hermes’i gönderir ve Atreus’a yeni bir teklifte bulunmasını söyler. Güneş doğudan batarsa tahta o geçecektir. Thyestes teklifi kabul edince, Zeus güneşi doğudan batırır. Atreus böylece tahta geçer ama kardeşinin ihanetinin öcünü almak için, Thyestes’in üç oğlunu öldürerek, etlerini babalarına yedirir.)
III. Epeisodion
Elektra sahneye girer ve koroya, abisinin nereye gittiğini sorar. Koro, Pylades ile birlikte meydana gittiklerini ve halkı ikna etmeye çalışacaklarını söyler. O esnada haberci gelir ve Pelasgos halkının Elektra ve Orestes’in taşlanarak öldürülmesine karar verdiğini bildirir.
Elektra çok üzülür. Kararın detaylarını sorar.
Haberci, Agamemnon’u çok sevdiği için, çocuklarının akıbetini öğrenmek adına kente geldiğini belirtir. O esnada Danaos’un Aigyptos hakkında karar vermek için halkı topladığı tepeye, insanların gittiğini fark etmiştir.
(Danaos, Belos ile Ankhione’in oğludur. Birçok kadından elli kızı olmuştur. Babası onu Libya kralı yapmış ama kardeşi Aigyptos’un elli oğlundan korktuğu için oradan kaçarak Argos’a gelmiştir. Burada Kral Gelanor’la tartışırken ormandan kurt gelmiş ve sürünün başındaki boğayı öldürmüştür. Halk, kurt ile Danaos arasında benzerlik bulduğundan onu Argos kralı olarak seçmiştir)
Yoldan geçen birine, kentin saldırıya uğrayıp uğramadığını sorunca, Orestes’in cezasının oylanacağını öğrenmiştir. Orestes, Pylades’e yaslanmış bir şekilde tepeye yürümektedir.
Herkes yerine oturunca tellal, kimin söz almak istediğini sormuştur. Phrygialıları talan eden ve güçlünün yanında olmayı seven Talthybios (Truva savaşında Agamemnon’un habercisi) söz almıştır. Önce Agamemnon’u övmüş, sonra oğlunun büyük bir suç işlediğini belirtmiştir. Konuşurken bir yandan Aigisthos’un dostlarına bakmaktadır.
Ardından Kral Diomedes söz almıştır ve çocukların sürgün edilmesini tavsiye etmiştir. Sonra Argos’un yerlisi olmayan cahil biri bağıra çağırara Orestes’in taşlanarak öldürülmesi gerektiğini söylemiştir. Tyndareos ise çocukların öldürülmesini tavsiye eden konuşma yapmıştır.
Tyndareos sözünü bitirdikten sonra, Agora’ya pek uğramayan ama cesur bir çiftçi söz almıştır. Orestes’in yaptıkları sayesinde defne dallarından bir taçla ödüllendirilmesi gerektiğini belirmiştir. Aksi halde evini emanet ettiği adam, karısını baştan çıkarıp ona ihanet ettiğinde, kimsenin savaşa gitmeyeceğini söylemiştir.
Sonunda Orestes sözü almıştır. Önceleri Pelasgos, ardından Danaos, sonra da İnakhos olarak anılan ülkenin hakimlerine hitap ederek konuşmaya başlamıştır. Annesini, halkı için öldürdüğünü; eğer kadınların kocalarını öldürmesi kabul görürse, kadınların böyle cinayetlere cüret edebileceğinin ve onların da öldürülebileceğinin altını çizmiştir.
(İnakhos, Hera ve Poseidon’un tartışmasında, Hera’yı tuttuğu için, Poseidon tarafından yazın kuruyan bir dereye döndürülmüştür.)
Abisinin konuşmasına rağmen halk, abuk sabuk konuşan adamı haklı bulmuştur. Orestes sadece taşlanarak öldürülme kararını değiştirebilmiştir. Kendisi ve Elektra’nın bugün hayatlarına kendi elleriyle son vereceklerine dair yemin etmiştir.
Elektra, Ölüler ülkesinin kraliçesi Persephone’a yakışır bir şekilde ağıt yakacağını söyler. Çünkü Pelops’un şanlı soyu yitip gitmiştir. Tantalos’un üzerinde altın zincirle bağlı duran kaya olmayı diler.
Pelops’un, Myrtilos’u öldürüp, Geraistos Denizine attıktan sonra bunca çileler çeken atasına seslenir.
(Pelops, Phrygia kralı Tantalos’un oğludur. Yunanistan’a gelip at arabası yarışlarında Pisa Kralı Oinomaos’u, seyisi Myrtilos’un yardımı ile hile yaparak öldürmüştür. Myrtilos, kralın arabasının tekerleğini tutan kamayı çıkarması karşılığında, krallığın yarısını talep etmiştir. Ancak Pelops, kralı öldürüp, kralın kızı Hippodameia ile evlendikten sonra, Myrtilos’a verdiği sözü tutmamıştır.)
Maia’nın oğlu Hermes’in başlarına saldığı, Atreus’un altın postlu kuzusu doğduğundan beri aileleri lanetlidir. O gün, Eris güneşin kanatlı arabasının yönünü değiştirerek güneşi batıdan doğurmuştur. Zeus, yedi ışıklı Pleiades’in yolunu değiştirip, soylarına ardı arkası kesilmeyen ölümler göndermiştir. Theystes’in Aerope ile lanetli aşkı da bunların içindedir. En sonunda lanet Orestes ve Elektra’ya kadar gelmiştir.
Pylades ile Orestes sahneye girerler. Orestes, kadınlara özgü dövünmelerinden vazgeçmesini söyler Elektra’ya, kaderlerini kabullenmelidirler. Ya kılıçla ya da ilmikle kendilerini öldürmelidirler.
Elektra, kendisini bir Argoslunun öldürmesindense abisinin öldürmesini ister. Ama Orestes ailesinden başka birinin kanını daha dökmek istememektedir. Birbirlerine sarılırlar. Birlikte gömülmek isterler ama bunu ayarlayacak dostları yoktur. Elektra, Menelaos’u sorar ve Orestes onun bir kelime bile etmediğini, aklının fikrinin tahtta olduğunu söyler.
Orestes, kendisini öldürdükten sonra Pylades’ten babasının mezarına gömmesini ister. Pylades de o ölecekse kendisinin de öleceğini söyler. Orestes buna karşı çıkar. Pylades’in hala bir sarayı ve serveti vardır. Ona vaat ettiği gibi Elektra ile evlenemeyecektir ama başka bir kadın bulup evlenmesini tavsiye eder ona.
Pylades, cinayeti Orestes ile birlikte tasarlamıştır bu yüzden suçludur. Ayrıca evlenmeyi kabul ettiği için Elektra onun karısı gibidir. Delphoi’deki Phokis ülkesine, dostunu terk ederek dönemeyeceğini söyler. O da ölecektir ama ölmeden Menelaos’a bunu nasıl ödeteceklerini düşünmeyi teklif eder.
Orestes bu fikre sevinir ve ne tasarladığını sorar. Pylades de Helen’i öldürürlerse, Menelaos’un buna çok üzüleceğini söyler. Orestes bunu nasıl yapacaklarını sorar, Helen girdiği her odayı kilitlemektedir ve onu barbar Phrygialılar korumaktadır; Truvalılara özgü adetleri buraya getirmiştir.
Pylades, kendilerini öldürmek için saraya gireceklerini, köleleri başka odaya kilitleyip, Helen’in önünde ağlayacaklarını söyler. Helen onlara üzülüyor gibi davranacaktır. Sonra elbiselerinin altında sakladıkları kılıçlarla onu öldüreceklerdir.
Pylades, Helen’in öldürülmesi, babalarını, kocalarını, evlatlarını kaybeden bütün Hellaslıları mutlu edecektir. Orestes’in bütün ailesi ölmüşken, Menelaos’un bu sarayda mutlu bir hayat sürmesi doğru değildir. Eğer Helen’i öldüremezlerse, evi kundaklayarak ölmeyi de teklif eder.
Koro, Helen’e olan nefreti haklı bulmaktadır.
Orestes böyle bir dosta sahip olduğu için gurur duymaktadır. Önce Aigisthos’u cezalandırması için ona yardım etmiştir, sonra karşılaştığı tehlikelerde onu terk etmemiştir. Şimdi de düşmanlarından intikam almak için ona yardım etmektedir. Orestes, bir tiran değil, tanrısal yetkilerle Hellas’ın baş komutanı seçilen Agamemnon’un oğludur ve intikam alarak ölmek istemektedir. Yine de bu intikamdan sonra ölmemeyi yaşamak için bir yol bulmayı diler.
Elektra, Hermione’un Klytaimnesra’nın mezarına sunu dökmeye gittiğini, döndüğünde onu yakalayarak rehin almalarını önerir. Helen’i öldürdükten sonra kurtulmak için Hermione’u kullanmalıdırlar. Menelaos, kızını kurtarmak için onların hayatını bağışlayacaktır.
Orestes, erkeklere yaraşır akıl taşıyan Elektra’yı tebrik eder. Hermione’u karşılamak için evin önüne gitmesini söyler. Biri gelirse, bağırarak ya da kapıyı çalarak haber vermelidir. Orestes ve Elektra, babasının ruhuna kendilerine yardım etmesi için yalvarır. Pylades, Zeus ve Dike’ye kendilerine yardım etmesi için yalvarır.
Orestes ile Pylades saraya girer.
III. Stasimon
Elektra, korodaki kadınları ikiye böler ve yola göz kulak olmaları için gönderir.
IV. Epeisodion
Saraydan Helen’in çığlıkları duyulur. Elektra, Helen’in ölmesi için dua eder. Onun yüzünden nice adamın kanı Skamandros Nehrini kırmızıya boyamıştır. (Karamenderes, Truva nehri)
Korobaşı, Hermione’un geldiğini haber verir. Elektra ve kadınlar, ifadesiz bir yüz takınır. Elektra, Hermione’u görür görmez kendi infaz kararlarını anlatır ve kendilerine yardım etmesini talep eder. Hermione kabul ederek saraya girer. Ancak kızı, Orestes ile Pylades yakalar. Elektra ise hemen saraya girer.
Koro, saraydan gelen gürültülerin dikkat çekmesini engellemek için yüksek sesle ağıtlar yakmaya başlar. Helen, İdalı Paris’in peşinden giderek halkını yasa boğmuştur ve bu sonu haketmektedir.
Saraydan Phrygialı bir köle çıkar. Kadınlar ona neler olduğunu sorar.
Adam, İlyon ve İda dağını anar. Barbar sesi ile ona ağıt yakmaktadır. Kuğu tohumundan olma Leda’nın kızı Helen ve Apollon’un kendi eliyle inşa ettiği kalenin lanet İlyon’u mahvetmiştir. Zeus’un yatak arkadaşı Ganymedes’in ülkesi Dardania için ağlamaktadır.
O Helen’in yanakları ve saçları serinlesin diye barbarlara özgü şekilde yelpaze yapıyor, Helen de Truva ganimetlerinden ablasının mezarına armağan olarak koymak için giysi örüyordur. Pylades ile Orestes gelip ona yalvarırlar. Sonra Orestes onunla özel konuşmak için Pelops’un ocağına götürür. Pylades ise o esnada köleleri kilitlemeye başlar. İda’nın annesini (Kybele/Rhea) anarak nida atar.
Orestes, Helen’i öldürmek için davranır. Köleler yardıma koşmak istediğinde, Troya savaşındaki Hektor ya da Aias gibi, Pylades çıkar. Kimisini öldürür, kimisi kaçmayı başarır. Helen yerde ölü yatarken, Hermione saraya girer. Orestes ile Pylades onu yakalamak için davranır. Sonra işini bitirmek için Helen’e döndüklerinde onun gittiğini fark ederler. Zeus mu yoksa efsunlu otlarla mı kaybolmuştur, kimse anlayamaz. Menelaos, Helen’i getirmek için büyük acılar çekmiştir ama devamını bilmemektedir. Yaşamak için kaçmıştır.
Orestes çıkar gelir ve Phrygialı köleyi yakalar. Köle, onun tarafını tuttuğunu ve Helen’in öldürülmesini yeğlediğini söyler. Orestes, onun Gorgon gördüğü için taşa dönüşecekmiş gibi korktuğundan böyle söylediğini belirtir ama adam yemin eder, Helen herkese büyük bir zarar vermiştir. Orestes adamın canını bağışlar ve saraya girerler.
Orestes ile Pylades sarayı tutuşturmaya başlarlar. Myrtilos’un intakımını tanrısal bir güç saraydan almaktadır.
Eksodos (yazarın seyirciye doğrudan seslendiği bölüm)
Menelaos, kaçan bir köleden haberi alıp gelmiştir. O iki yırtıcı hayvanı öldürmek için yanıp tutuşmaktadır. Sarayın çatısında Orestes görünür ve Hermione’un boynuna kılıç dayamıştır. Saraya girmemesi için ona bağırır.
Orestes, Helen’i tanrıların kaçırdığını söyler ama babasına ihanet etmesini, kızı Hermione’un ölümü ile ödeyecektir. Sarayı ise sırf Menelaos’un eline geçmesin diye ateşe verecektir. Çünkü kral olmayı hak eden kendisidir. Menelaos’a Argosluları infazı geri çekmesi için ikna etmesini söyler, aksi halde kızını öldürecektir. Elektra ve Pylades’e sarayı tutuşturma emri verir.
O esnada theologenia’da (tanrıların çıktığı, tiyatroda bulunan balkon) Apollon görünür.
Zeus’un buyruğu ile kendisinin Helen’i kurtardığını ve onu gökyüzünde görebileceklerini söyler. Helen, Zeus’un kızı olduğu için ölümsüzdür ve bundan sonra Kastor ile Pollux’un yanında denizcilerin koruyucusu olarak gökyüzünde duracaktır. Tanrılar onun güzelliğini kullanarak Hellenler ile Troyalıları savaşa sokup, dünyayı bir sürü kibirli ölümlüden kurtarmıştır. Menelaos’a başka bir kadınla evlenmesini söyler.
Orestes ise Parrasios Ovası’nda bir yıl boyunca yaşayacaktır. Azanialılar ile Arkadyalılar bundan böyle orayı Orestes’in toprağı olarak anacaktır. Ardından Atina’ya geçmeli, üç Eumeneis tarafından annesinin öldürülmesi dolayısıyla yargılanmalıdır. Areios Pagos’daki bu davada yargıç tanrılar olacaktır ve beraat edecektir. Hermione ise sonunda onun karısı olacaktır.
(Areios Pagos, Akropolis’te bir tepedir. Ares, Poseidon’un oğlu Alirrothios’u öldürdüğü için burada yargılanmıştır. Meclis, burada cinayet, kundaklama, tanrılara saygısızlık gibi davalara bakmaktadır)
Neoptolemos (Akhilleus’un oğlu), Hermione ile evlenmek istese de muradına eremeyecektir. Çünkü babası Akhilleus’un ölümünün hesabını, Apollon’dan sorduğu için Delphoi’de öldürülecektir.
Elektra, Pylades ile evlenecek ve mutlu olacaktır.
Argos’un kralı Orestes olacaktır. Apollon, Argos ile onun arasını düzeltecektir.
Menelaos ise karısının çeyizi olan Sparta kentinin kralı olmaya devam edecektir.
Orestes, Apollon’un kehanetleri doğru çıktığı için ona teşekkür eder ve Hermione’u bırakır. Babasından kızını ister.
Menelaos, Helen’in tanrılar katında mutlu yaşamasını diler. Kızını ise Orestes’e verir.
Herkes, yoluna koyulur. Apollon, Helen’i Zues’un sarayına götürür. Orada Hera ve Herakles’in karısı Hebe’nin yanına oturacak ve tanrıçalar gibi onurlandırılacaktır. Tyndareos’un iki oğlu ile birlikte denizcilerin koruyucusu olacaktır.
