Medea Kimdir: Bir Cadı’nın Hikayesi

Medea Kimdir? Yunan Mitolojisinde, ünlü kadın kahramanlardan biridir. Her güçlü kadın gibi cadılık yeteneğine sahiptir ve kötü eylemleri ile ünlenmiştir. Peki Argonotlar Seferi‘ni başarıya ulaştıran, kocasına duyduğu aşk yüzünden türlü kötülükleri göze alan, Atina kraliçesi ve Medlerin atası Medea kimdir? Medea ile ilgili tüm hikayeleri, kronolojik olarak sizin için derledik.

Ayrıca bakabilirsiniz:

• Medea ile Ariadne: Aşk, İhanet ve İntikam

• Medea Femme Fatale Karakter İncelemesi

Medea’nın Soyu

Medea, Gürcistan‘da bulunan Kolkhis ülkesinin kralı Aietes‘in kızıdır ve Kolkhis prensesidir. Güneş titanı Helios, baba tarafından dedesidir. Tıpkı onun gibi cadı olan tanrıça Kirke halası, tanrıça Hekate ise kuzenidir. Ne var ki Medea, akrabalarının çoğunun aksine ölümlüdür. Kral Aietes’in iki kızından biri olarak Gürcistan’da doğup büyümüştür ve bir tane üvey erkek kardeşi vardır. Hekate rahibesidir; şifalı otları ve büyüleri çok iyi bilir.

Onun soyu güneş ve ay titanlarına dayanır. Dedesi ve büyük büyük dedesi güneş titanıdır, dedesinin kız kardeşi ay titanı, ve kuzeni Hekate yine ay tanrıçasıdır. Soyundaki her birey, büyücülük ve cadılıkla ilişkilidir.

Argonotlar Seferi

Argonotlar Seferi, Yunan Mitolojisindeki ünlü macera hikayelerinden biridir. Troya Savaşı‘na katılan kahramanların babası, bu sefere katılmıştır. Hikayeye göre, Jason, hakkı olan tahtı amcası Pelias‘tan talep edere. Pelias, Jason’dan Gürcistan’da bulunan Altın Postu getirmesini ister; buna karşılık tahtı ona vereceğine söz verir. Böylece Jason, tanrıların yardımı ile Argo isimli bir gemi inşa ettirir ve Yunanistan’ın dört bir yanındaki kahramanları sefere katılmak için davet eder. Mürettebat arasında Orpheus, Herakles, Akhilleus’un babası Peleus, kardeşi Telamon, kahin Mopsos, Diskoriler ve Boreas’ın oğulları gibi ünlü isimler vardır. Kahramanlar, Ege Denizi’ne açılır, Çanakkale Boğazı’ndan Marmara Denizi’ne, İstanbul Boğazı’ndan Karadeniz’e yelken açarlar. Yol üstünde çeşitli maceralar atlatarak Kolkhis ülkesine varırlar.

Pelias’a öfkeli olan Hera, Jason’a yol boyunca yardım eder. Kahramanlar Kolkhis’e vardığında, Hera’nın isteği üzerine Afrodit, oğlu Eros‘u gönderir ve prenses Medea’yı Jason’a aşık eder. Jason, Kolkhis kralı Aietes’ten Altın Postu talep eder. Ama Aietes, Jason’a zorlu bir görev verir. Burnundan ateş püskürten sığırlarla tarlayı sürmeli, ardından ejder dişlerini yarıklara gömmelidir. Daha sonra ejder dişleri, topraktan çıkan Spartoi askerlerine dönüşecektir ve bu askerlerin hepsini yenmelidir. Kısacası, imkansız bir görev ile karşı karşıyadır.

Aşkı İçin İhanet Eder

Medea, Jason’a aşık olduğu için babasına ihanet etmeye kararlıdır. Bu yüzden, gece Jason ile gizlice buluşur. Bir kadının yardımını küçümseyen Jason, onunla buluşmaya pek istekli değildir ama tanrıça Hera‘dan gelen kehanet üzerine buluşmayı kabul eder. Medea, Jason’a sihirli bir merhem verir. Bu merhem, onu sığır sürüsünün ateşinden koruyacak ve güçlü kılacaktır. Böylece tarlayı sürdükten sonra ejder dişlerini dikebilecektir. Dişlerinden dönüşen askerleri yenmek için aralarına bir taş atması gerektiğini söyler ve askerler birbirleri ile çatışmaya başlayacak ve birbirlerini öldürecektir.

Jason, ertesi gün kızın bütün tavsiyelerine uyarak imkansız görevi başarıyla tamamlar. Kral Aietes, Jason’ın yardım aldığını hemen anlar. Medea, babası müdahale etmeden postu koruyan ejderhayı uyutur ve böylece postu alarak kaçmayı başarırlar.

Bir hikayeye göre, Medea, yanına üvey kardeşini de alır. Hemen peşlerine takılan babasından kurtulmak için kardeşini öldürür ve parçalayarak denize atar. Aietes, biricik oğlunun parçalarını denizden toplayıp uygun bir cenaze töreni düzenlemek için geride kalır. Diğer bir hikayeye göre, Aietes, oğlunu kızının peşine takar. Medea ve Argonotlar, bir adada durakladığında kardeşinin donanması onlara yetişir. Medea, kardeşini Jason’ı birlikte öldürmek için adada bulunan tapınağa çağırır. Ancak Jason ile kardeşine pusu kurar ve birlikte onu öldürürler. Her durumda, babasından kaçabilmek için kardeşini öldürmek zorunda kalır.

Medea ve Jason Evlenirler

Argonotlar, postu aldıktan sonra Yunanistan’a dönmek için yol alırlar. Medea ve Jason, işledikleri cinayet yüzünden tanrıların gazabına uğrarlar. Dönüş yolunda, Kirke‘nin adası Aiaia Adası‘nda konaklarlar. Halası Kirke, çift için arınma ayini yapar. Ancak, yeğeninin işlediği cinayeti öğrenince, onları adasından kovar.

Böylece tekrar yola koyulan Argonotlar, Phaiakların ülkesine varırlar. Ülkenin kralı Alkinoos’tur ve adaleti ile ünlüdür. Ne var ki, Medea ve Jason’ı takip eden Kolkhis donanması da aynı zamanda Phaiakların ülkesine gelir. Alkinoos’tan kızı teslim etmesini isterler. Alkinoos, eğer kız bakire ise Kolkhislilere teslim etmeye; değilse kocası ile gitmesine izin vermeye karar verir. Kızın aşkına sempati duyan kraliçe Arete, kocasının kararını gizlice Medea ve Jason’a ulaştırır. Böylece çift oracıkta evlenirler ve altın postun üzerinde ziffaf yatağına girerler. Ertesi gün, çift evlendiklerini duyurunca; kral Alkinoos, kızın Jason ile birlikte gitmesine izin verir.

Kahramanlar yola devam ederler. Girit’e vardıklarında, kıyısında dinlenmek isterler. Ancak Girit, Talos isimli tunç soylu dev tarafından korunmaktadır. Talos, kıyıya yaklaşan gemilere dev kayalar fırlatarak gemileri batırır. Devin tek zayıf noktası, ayak bileğidir. Medea, yeraltı tanrılarına dua eder ve Talos, yerden bir kaya almak için eğildiğinde sivri bir taşa basarak ölür. Böylece, Girit kıyılarında dinlenme fırsatı bulan Argonotlar, kısa süre sonra sağ salim Yunanistan’a varmayı başarırlar.

Pelias Cinayeti

Kahramanların sağ salim dönmesini beklemeyen Pelias, Altın Post ile dönen Jason’ı görünce şaşkına döner ama tahtı geri vermeyi reddeder. Böylece Jason, bir kez daha cadıdan yardım ister.

Medea, Pelias’ın kızlarını yanına davet eder. Bir kazanın içerisine yaşlı bir koçu doğrar. Sonra eklediği iksirler ile kazandan genç bir koç çıkarır. Kızlara dönerek, dilerlerse babaları Pelias’ı da gençleştirebileceğini söyler. Kızlar, cadının yaptığı büyüden çok etkilenirler ve babaları Pelias’ı öldürüp, kazanın içine doğrarlar. Ne var ki, cadı, bu sefer büyülü otlarını kazana eklemez ve kızlar, öz babalarını öldürmüş olurlar.

Medea’nın bu şekilde Pelias’ı öldürmesi, halk arasında korkuyla karşılanır. Uzak diyarlardan, barbar bir kavimden gelmiş bu genç kadından pek hoşlanmazlar. Kardeşini öldürmesi ve babasına ihanet etmesi de cabasıdır. Bu yüzden Jason ve Medea, ülkeden sürülür ve Korinth krallığına sığınırlar. Korinth krallığında on sene boyunca yaşarlar, iki tane oğulları olur.

EVLAT KATİLİ

Medea ile ilgili bilinen en ünlü hikaye, Euripides‘in Medea isimli tragedyasından gelir. Medea ve Jason, Kolkhis krallığına yerleştikten bir süre sonra, Kolkhis kralı kızı ile evlenmesi şartıyla tahtını tahtını Jason’a teklif eder. Hala kral olmayı çok isteyen Jason, karısını terk etme kararı alır. Kocasının sadakatsizliğini öğrenince üzüntüden yıkılan kadın korkunç bir plan yapar.

Bir evlat sahibi olamayan Atina kralı Egeus, Korinth krallığına bir kahine danışmak için gelir. Burada onunla tanışır ve kadın, başına gelen bahtsızlığı, krala anlatır. Ardından kendisini himayesine alırsa, ona bir erkek evlat doğuracağına söz verir. Egeus, kadının teklifini kabul eder ve Atina’ya dönmek üzere yola çıkar. Medea, artık planını yürürlüğe koymaya hazırdır.

İlk önce, kocasının yeni gelinine, hediyesi olarak zehirli bir duvak ve taç düğün gönderir. Armağanlar güzelliği karşısında heyecanlanan prenses, tereddüt etmeden duvağı ve tacı giyer. Zehrin etkisi ile prenses acılar içinde hemen ölür.

Medea, kocasına vereceği en büyük zararın, onun soyuna vereceği zarar olduğunun farkındadır. Bu yüzden, iki oğlunu elleriyle öldürür ve Jason’un soyuna son verir. Böylece, evlat katili olur. Ardından, dedesi titan Helios’un gönderdiği, ejderhaların çektiği bir arabaya binerek Atina’ya firar eder.

Euripides, bu hikayeyi sahnelediği zaman, birçok kişinin eleştirisini üzerine çeker. O zamanlar bilinen öyküye göre, prensesi öldürdüğü için öfkelenen Korithn halkı, onun çocuklarını taşlayarak öldürmüştür. Ancak Euripides, hikayeyi değiştirdiği için Korinth halkından rüşvet almak ile suçlanır. Ne yazık ki, Euripides’in anlatısı, belki de anne katili olması gibi sansasyonel bir içeriğe sahip olduğu için, kısa süre sonra, en ünlü hikayelerden birine dönüşür.

Peki Jason’a ne olmuştur? Jason, aynı gün içinde hem oğullarını hem de yeni müstakbel eşini kaybetmiştir. Üzüntüsünden bir berduşa döner. Bir gün, Argonotlar Seferine çıktığı gemisinin gölgesinde uyurken; Medea’nın laneti yüzünden eskiyen gemiden düşen bir parça ile ölür.

Peki psikolojide Medea Kompleksi olarak bilinen tanı nedir? Medea kompleksi, kocasından intikam almak için çocuklarına zarar veren anne karakterleri için kullanılan bir terimdir. Euripides’in hikayesinde anlatageldiği üzere, Medea, kocasının soyunu kurutarak ondan intikam almayı tercih eder.

Atina Kraliçesi

Medea, Atina krallığına göç ettikten sonra Atina Kralı Egeus ile evlenir ve ondan Medus isimli bir oğlu olur. Ancak Egeus, yıllar önce Troezen prensesi ile beraber olmuştur ve kadının hamile olup olmadığını öğrenmek için beklemeye bile fırsat bulamadığından, kılıcını ve sandaletlerini bir kayanın altına bırakıp, ülkesine dönmek zorunda kalmıştır. Prensese ise, eğer bir oğlu olursa, emanetleri kayanın altından alıp, Atina’ya göndermesini tembih etmiştir.

Aradan yıllar geçtikten sonra, Troezen prensesi büyüyen oğlu Theseus‘a gerçek kimliğini açıklamış ve onu, babasını bulması için Atina’ya göndermiştir. Theseus, gizlilik içinde Atina’ya vardığında kimliğini deşifre etmemiştir. Ancak Medea, Theseus’un kocasının oğlu olduğunu anlamış ve oğlu Medus’un yerini almasından korktuğu için, Theseus’tan kurtulmaya karar verir. Atina yakınlarında, Maraton Boğası olarak anılan bir yaratık, çevre kasabalara zarar vermektedir. Bu yüzden cadı, Theseus’tan boğayı öldürmesini ister ve görev esnasında, Theseus’un öleceğini umut eder. Ne var ki Theseus, görevi başarıyla tamamlar. Ondan kolayca kurtulamayacağını anlayan cadı, şölen esnasında Theseus’u zehirlemeye karar verir.

Theseus’a zehirli bir şarap ikram eder. Theseus, tabağındaki eti kesmek için kılıcını çıkarınca, Egeus emanetleri tanır ve dolayısıyla, oğlu olduğunu anlar. Hemen şarabı içmesini engeller ve Theseus’u kurtarır. Böylece baba oğul birbirlerine kavuşurlar ama Medea, oğlu Medus ile birlikte bir kez daha sürgün edilmek zorunda kalır.

Memleketine Dönüş

Egeus, karısı ve Medus‘u kovduktan sonra, anne oğul birlikte memleketleri Kolkhis’e dönerler. Ancak Medea ülkesini terk ettiğinden beri her şey alt üst olmuştur. Babası Kral Aietes, öz kardeşi, Traus kralı Perses tarafından tutsak edilmiş ve tahtı gasp edilmiştir. Üstüne üstlük, krallığı kıtlık ve salgınlar kırmaktadır.

Medus, annesinden önce Kolkhis krallığına ulaşır ama Perses, Medus’u görür görmez, onun kim olduğunu anlar ve zindana attırır. Amcasına sinirlenen cadı, bir rahibe kılığına girerek Perses’in yanına gider. Perses’ten Kolkhis üzerindeki bütün belaları kaldırmak için bir erkek kurban ister. Perses, Medus’u, rahibeye adak olarak verir. Böylece Medus ile annesi, Perses’i yakalayarak, onu tanrılara kurban ederler. Ardından babası Aietes’i kurtarır ve Aietes, tekrar Kolkhis kralı olur.

Başka bir versiyona göre, Kolkhis’e daha önce varan Medus, Perses’e, Hippotes olduğunu söyler. Hippotes, Medea’nın öldürdüğü, ilk kocası Jason’ın evlenmek istediği Korinth prensesinin erkek kardeşidir. Perses, Medus’u sorgular ve ona inanmadığı için hapse atar. Cadı, yine rahibe kılığında Perses’in huzuruna çıkar ve ona, zindana attığı adamın Medus olduğunu ifşa ederek, öldürmek için kendisine teslim etmesini talep eder. Perses, rahibeye Medus’u teslim ettiği sırada, oğluna bir kılıç uzatır ve Medus, Perses’i öldürür.

Heredot, bambaşka bir hikaye anlatır. Medea ve Medus, uçan arabalarına binerek Atina’dan kaçarlar ve İran’a göç ederler. İran’da Aryan halkı ile beraber yaşamaya başlarlar ve daha sonra Aryanlar, isimlerini Medler olarak değiştirir.

Öteki Hayat ve Hakkındaki Hikayeler

Bir efsaneye göre, Medea gezileri esnasında İtalya’yı ziyaret eder ve orada Marrubialılara yılanlara nasıl büyüleyeceklerini öğretir. Daha sonra halk arasında, ona, Anguitia ya da Angitia (anguis Latince yılan anlamına gelmektedir) onursal adı verilmiştir.

Bir başka efsane de onun yılanlarla olan bağlantısını ortaya koyar. Hikayeye göre, kardeşi Apsyrtus‘un gömülü olduğu Karadeniz’in doğu kıyısındaki Absorus kasabasına uğradığı söylenir. Kasaba yılanlarla doludur, bu yüzden yeteneklerini kullanarak yılanları toplar ve Apsyrtus‘un mezarına koyar.

Bir başka efsaneye göre, Teselya’da Akhilleus’un annesi Nereid Thetis ile bir güzellik yarışmasına katılır. Yarışma Giritli kahraman Idomeneus tarafından Thetis’in lehine sonuçlanır. Idomeneus’u yalancılıkla suçlar ve onu lanetleyerek bir daha doğruyu söylemekten aciz hale getirir.

Sonunda Medea bir tanrıça olur ve Elysium ya da Kutsanmış Adalar‘da Yunan mitolojisinin en önemli isimleri arasında ebediyen yaşar. Bazıları onun Troya Savaşı’nda savaşan kahramanların en ünlüsü olan Akhilleus ile evlendiğini söyler. Argonautika adlı eserde, Hera, Argonotları tehlikeli deniz macerasından kurtarmak için deniz tanrıçası Thetis’in yardımını ister ve onu ikna etmek için, Medea’nın bir gün oğlu Akhilleus ile evleneceğini, kızı kurtarmak için yardım etmesi gerektiğini söyler.