İlyada Yirmi Üçüncü Bölüm Özet – Patroklos’un ruhu gelir ve öteki dünyaya geçmek için gömülmek ister. Akhilleus, Patroklos için cenaze töreni düzenler. Cenaze töreninde çeşitli yarışmalar düzenler ve kazananlara değerli ödüller vaat eder.
Her Akhalı kendi gemisine gider. Akhilleus, Myrmidonlara arabalarından atlarını henüz çözmemelerini, Patroklos’a saygı için yanına atlarla gidip, doya doya ağlayıp, sonra çözmelerini söyler. Ardından akşam yemeği yenilecektir.
Thetis, ağıt yakma isteği uyandırır içlerinde. Hep birlikte ağlarlar. Akhilleus, Patroklos’un göğsüne eline dayar ve ona verdiği sözleri tutacağını söyler. Hektor’u çiğ çiğ köpeklere parçalatacaktır ve Troyalıların on iki körpe çocuğunu boğazlayacaktır.
Akhilleus gider, Patroklos’un yattığı sedirin yanına Hektor’un ölüsünü yüzükoyun serer.
Diğerleri atları koşumlardan söker. Akhilleus, onlara ölüm şöleni verir. Bir sürü koyun, keçi, boğa, domuz kesilir. Ölünün çevresinde çanak çanak kanlar akar.
Sonra Akha kralları, Akhilleus’u Agamemnon’un barakasına götürür. Agamemnon, Akhilleus kanlarından temizlensin diye su kaynattırır. Ama Akhilleus istemez ve ant içer — Patroklos’u ateşe vermeden alnına su değmeyecektir. Dünyada daha ne kadar yaşayacak olursa olsun, böyle bir acı hissetmeyeceği kesindir. Şimdi yemek belasını başlarından salıp, yarın Patroklos’u yakacaklardır.
Şölen yaparlar, herkes yer içer ve barakasına döner. Bir tek Akhilleus kıyıya oturur ve hıçkıra hıçkıra ağlar. En sonunda uykuya dalar.
Uyurken, Patroklos’un ruhu gelir ve Akhilleus’a seslenir. — Öldükten sonra kendisini unuttuğunu belirtir. Bedenini hemen gömmesini ister ve böylece Hades kapılarından geçebilmeyi diler. Çevresindeki ruhlar, onu uzaklaştırmaktadır, ırmağı geçememektedir ve sürekli Hades’in evi önünde dolaşmaktadır. Kendisi Troya surları önünde ölmüştür. Akhilleus da burada ölecektir. Patroklos, henüz Opoeis’te ufacık bir çocukken Amphidamas’ın çocuğunu istemeden öldürmüştür. Bu yüzden babası Meneitios, onu Peleus’un evine götürmüştür. Akhilleus ile orada birlikte büyümüşler ve Akhilleus’un seyisi olmuştur. Bunları hatırlatıp Thetis’in Akhilleus’a verdiği kapta ikisinin de küllerinin saklatılmasını ister.
Akhilleus, istediklerini yapacağına söz verir. Sonra ona sarılmak için elini uzatır ama ruh duman gibi yok olur. Böylece Akhilleus şaşkınca uyanır. Sabaha kadar yanındakiler ile ağlar.
Şafak sökünce Agamemnon, adamlarına odun toplamalarını buyurur. İdomeneos’un seyisi Meriones odun toplama işine gözcülük etmesi için gönderilir. İda Dağından yığın yığın odun getirip, Akhilleus’un kıyıda gösterdiği yere koyarlar. Akhilleus, Myrmidonlara silahlarını kuşanıp, atlarını arabalara koşmasını buyurur.
Patroklos’un ölüsünü taşırlar. Herkes saçından bir tutam kesip onun üzerine attığından üzeri saç doludur. Başını arkadan Akhilleus tutmaktadır. Akhilleus’un gösterdiği yere ölüyü indirirler. Akhilleus, Sperkheios Irmağı için uzattığı saçlarını keser ve denize öfkeyle bağırır. Babası boşuna Spekheios Irmağına saçlarını adamıştır. Baba toprağına döndüğünde bu saçları kesecek, kurbanlar verecektir. Madem artık yurduna dönemeyecektir, Patroklos’a sunacaktır saçlarını.
Herkes ağlamaklıdır. Akhilleus, Agamemnon’a adamlarını dağıtmasını söyler. Ölünün yakınları kalan işleri halledecektir. Agamemnon, Akhilleus’un isteği gibi yapar.
Koyun ve öküz derisi yüzülür. Akhilleus hepsinden bir parça alıp, yağı ölünün tüm bedenine sürer. Yüzülmüş kurbanları çevresine yığar. Yanına bal ve zeytinyağı dolu küpler yığar. Sonra yığının üzerine dört at atar. Patroklos’un dokuz köpeği vardır — ikisinin boğazını kesip yığına atar. On iki Troyalı çocuğu da öldürüp, yığına atar. Sonra ateşi yakar.
Akhilleus, bütün sözlerini tuttuğunu söyler; Hektor’u da köpeklere yedirecektir. Ama, Afrodit, Hektor’un bedenine tanrısal yağ sürmüş ve Hektor yerde sürüklenirken bedeninin bozulmasını engellemiştir, şimdi de köpeklerden korumaktadır onu. Apollon ise onu bulutla örterek, güneşin bedeni kurutmasını engellemiştir.
Akhilleus, Boreas ve Zephyros için şarap döker — bir an önce odunların tutuşup yok olmasını diler. İris, hemen Akhilleus’un dileğini rüzgarlara ulaştırır.
Yeller, Zephyros’un çevresinde şölendedir. İris oraya varınca herkes onu oturmaya davet eder. Ama İris, Okeanos kıyılarına gideceğini ve orada kendine adanan kurbandan payını alacağını söyler. Lakin Akhilleus, Boreas ile Zephyros’a adaklar adayıp ateşi harlamaları için yalvarmaktadır.
İris gider gitmez, rüzgarlar önlerine bulutları katıp gürültüyle uçarlar. Troya’ya varıp odun yığınına saldırırlar. Rüzgarlar bir arada bütün gece eser ve alevler bütün gece canlı kalır. Akhilleus, çevresinde ağlaya ağlaya ağıt yakar. Sabah olunca, rüzgarlar Trakya üzerinden dönerler. Akhilleus, sönen alevlerin yanında uyuyakalır. Akhaların gürültüsü Akhilleus’u uyandırır.
Akhilleus, Agamemnon’un yanına gider ve ateşi şarapla söndüreceklerini sonra da tam ortada bulunan Patroklos’un kemiklerini toplayıp altın bir kaba koyacaklarını söyler. Kabı iki kat yağla kaplayacaktır. Öyle de yaparlar.
Sonra Akhilleus, gemilerden ödüller getirir. Araba yarışması düzenler.
El işlerinde çok becerikli bir kadın alacaktı birinci gelen,
İlyada – 23. Kitap
yirmi iki ölçeklik kulplu bir üçayak alacaktı.
İkinci gelene bir kısrak vardı, altı yaşında,
daha koşulmamış, katıra gebe bir kısraktı bu.
Ateşe değmemiş bir kazan vardı üçüncü gelene,
dört ölçeklik, pırıl pırıl, yepyeni.
İki ölçeklik altın ayırdı dördüncüye,
beşinciye iki kulplu, ateşe değmemiş bir kap.
Akhilleus, bugün yarış başkası için düzenlenseydi, kendisinin kazanacağının kesin olduğunu belirtir. Çünkü atlarını Poseidon Peleus’a, Peleus ise oğluna yani Akhilleus’a armağan etmiştir. Ancak bugün, atları arabacıları Patroklos’u kaybettikleri için yas tutmaktadırlar. Dolayısıyla kendisi yarışa katılmayacaktır.
Admetos’un oğlu Eumelos kalkar.
Tydeus’un oğlu Diomedes, Aienes’tan aldığı Tros atlarını arabasına koşar.
Atreus oğlu Menelaos kalkar ve Agamemnon’un kısrağı Aithe’yi, kendi atı Podargos’u arabasına koşar. Sikyon’da zengin bir şekilde yaşayan Ankhisesoğlu Ekhepolos, Agamemnon’a Aithe’yi hediye etmiş ve böylece İlyon’a savaşa gelmemiştir.
Neleus soyundan, Nestor’un oğlu Antilokhos katılır. Pylos’tan katılan Antilokhos’a babası Nestor, öğütler verir. Oğlunun atlarının diğerlerine göre kötü olduğunu ama akılla onları yenebileceğini söyler. Eğer akıllı davranırsa, Adrestos’un tanrısal atı Arion ya da Ladomedon’un atlarının olması falan fark etmeyecektir.
En sonunda Meriones de atlarına koşum takar.
Akhilleus kurayı çeker — ilk Antilokhos, ardından Eumelos, Menelaos, Meriones ve Diomedes çıkar. Akhilleus onlara ovada duran hedefi gösterir. Oraya arkadaşı Phoiniks’i de gözcü olarak koymuştur.
Yarış başlar — Diomedes ile Eumelos başa baş gitmektedir. Diomedes tam geçecek iken, Apollon onun kamçısını düşürür. Bunu Athena fark eder ve hemen kamçıyı ona verip, atlarının gücünü arttırır. Sonra gider Eumelos’un kısraklarının boyunduruğuna kırar ve Eumelos arabadan aşağı yuvarlanır.
Diomedes önde Menelaos arkasındadır. Antilokhos ise atlarına en azından Menelaos’u geçmeleri için bağırır. Sonra yol daralır, Menelaos ona daha fazla hızlanmamasını söyler ama Antilokhos dinlemez ve onu geçer.
İdomeneus ise yarışı bir tepeden gözlemektedir ve ilk gelenin Argos kralı Diomedes olduğunu söyler.
Oileus’un oğlu hızlı Aias kızar ve yanlış gördüğünü, en iyi atların Eumelos’ta olduğunu belirtir. İdomeneus ise onun amma da kavgacı bir adam olduğunu isterse iddiaya girebileceklerini söyler. Aias ayağa kalkıp kavga başlatacakken, Akhilleus buna mani olur.
Kısa süre sonra Diomedes birinci gelir, arabacısı Sthenelos hemen gider ve ödülü alır. İkinci Antilokhos olur. Üçüncü Menelaos olur. Dördüncü İdomeneus’un seyisi Meriones gelir. Eumelos ise sonuncu olur. Akhilleus, Eumelos’a üzülür ve ikincilik ödülünü ona vereceğini duyurur.
Ancak Antilokhos, eğer böyle yaparsa güceneceğini söyler. Eğer Eumelos’u ödüllendirmek istiyorsa, barakasından başka ödüller getirebileceğini söyler. Aksi halde kendisi kazandığı kısrağı vermeyecektir.
Akhillues, o zaman arkadaşına Asteropaios’tan aldığı tunç zırhı hediye edeceğini söyler. Böylece Automedon zırhı getirip, Eumelos’a verir.
Bu sefer Antilokhos’a kızgın Menelaos sözü alır. Kendi yiğitliğini beş paralık ettiğini söyler ve Poseidon’a ant içmesini, kendisini bile bile geçmediğine yemin etmesini ister.
Antilokhos akıllılık eder. Kendisinin genç ve toy olduğunu belirtir. Kazandığı kısrağı ona verebileceğini söyler ki Menelaos ile araları bozulmasın.
Menelaos böylece yumuşar. Hem o ve ailesi, Menelaos için çok çekmişlerdir, yorulmuşlardır. Bu yüzden bu kısrağı Antilokhos’un almasını ister. Böylece Antilokhos’un arkadaşı Neomon’a kısrağı götürsün diye verir.
Akhilleus sonuncunun ödülünü yaşlı Nestor’a verir. Nestor da sevinir ve yine geçmişteki yiğitliklerini anlatır. Gençken Epeolar kralı, Buprasion’da oğulları şerefine ödüller koymuştur. O zamanlar kimse Nestor’a denk değildir. Enops’un oğlu Klytomedes’i yumruk yumruğa dövüşte yenmiştir. Ankaios’u güreşte, İphiklos’u koşuda, Phyleus’la Polydoros’u kargı atmada geçmiştir. Aktor’un iki oğlu araba yarışında onu geçmişlerdir sadece. Artık yaşlanmıştır.
Sonra Akhilleus yumruk dövüşü için kazanana katır, kaybedene iki kulplu sağrak koyar ve dövüşe çağrı yapar.
Panopeus’un oğlu Epeios direk kalkar ve kendisinin katırı kazanacağını, karşısına sağrağı alacağın gelmesini ister. Mekisteus’un oğlu, Talaos’un torunu Euryalos kalkar. Bir zamanlar Mekisteus Oidipus’un ölüm töreni için Thebai’ye gitmiştir ve bütün Kadmosoğullarını yenmiştir. Böylece dövüş başlar ve Epeios, Euryalos’u yener.
Akhilleus kalkar ve yeni güreşin ödüllerini getirir.
Yenecek olana büyük bir üçayak koydu, ateşe dayanan,
İlyada – 23. Kitap
Akhalar on iki öküz değeri biçtiler buna,
yenilecek için de bir kadın koydu,
eli işe yatkındı, biçildi dört öküz değeri.
Telamon oğlu Aias kalkar ayağa ve hemen ardından Odysseus kalkar. Kemerlerini sarıp alanın ortasına geçerler. Dövüş başlar ama ikisi de beraberedir. En sonunda Akhilleus, eşitliği ilan eder.
Akhilleus, Sidon’un usta kuyumcularının yaptığı gümüş testi çıkarır. Bunu Fenikeliler Thoas’a vermiştir. İeson’un oğlu Euneos da onu sonraları Patroklos’a Priamosoğlu Lykaon’a kurtarmalık olarak vermiştir. İkinci olan için de öküz koyar. Üçüncü için ise yarım ölçek altın koyar.
Oileusoğlu Aias, Odysseus ve Antilokhos ayağa kalkar. Koşu başlar , Odysseus Athena’ya kazanmak için yalvarır ve Athena ona yardım eder. Aias’ın ayağı Patroklos’un cenazesi için kesilen öküzlerin pisliğinden kayar. Böylece Odysseus testiyi kazanır.
Aias, Athena’nın Odysseus’a yardım ettiğini anlamıştır. Antiklokhos sonunculuk ödülünü alırken Akhilleus’u över. Akhilleus ona yarım ölçek altın daha verir.
Ardından Patroklos’un Sarpedon’dan aldığı silahları getirir. Biri kargı diğeri tolgadır. Akhilleus kargı ile savaşmaya çağırır iki yiğidi. Birinci olana Asteropaios’tan soyduğu trakya hançerini verecektir, diğer silahları da aralarında paylaşacaklardır.
Telamonoğlu Aias ve Diomedes çıkarlar. Yine eşitlik olur ama Akhilleus Dİomedes’e hançeri verir.
Akhilleus, Eeiton’u öldürdüğünde ondan bi külçe ham demir almıştır. Onu ödül olarak koyar. Polypoites, Leonteus, Leonteus ve Epeios kalkar ayağa. Hepsi külçeyi kaldırıp atmaya çalışır. Polypoites, külçeyi en uzağa atmayı başarır.
Akhilleus on iki tane iki ağızlı, on tane tek ağızlı balta getirir. Bir direğe güvercin bağlar. Güvercini vuran iki ağızlı baltaları alacaktır. İpini vuran ise tek ağızlıları.
Kral Teukros ve İdomeneus’un seyisi Meriones kalkar. Kura çekerler, Teukros çıkar. Ama Teukros, Apollon’a kurban vermeyi unuttuğu için ipi vurabilir.
Derken Meriones, yayı alır ve Apollon’a yeni doğmuş kuzulardan yüzlük kurban adar ve atar. Kaçan güvercini vurur. İkisi de ödüllerini alır.
Sonra Akhilleus, kargı ve kazan getirir. Agamemnon ve Meriones, kargı atmak için ayağa kalkar. Akhilleus, Agamemnon’un kargı atmada ne kadar üstün olduğunu herkesin bildiğini bu yüzden ödülü götürmesini söyler. Meriones ise Agamemnon’un kargıyı almasına gönlü ne der diye sorar.
Böylece kazanı Agamemnon’a, kargıyı Meriones’e verir. Talthbios kazanı gemilere götürür.
Bir önceki bölüm için tıklayınız.
Bir sonraki bölüm için tıklayınız.
