İlyada Beşinci Bölüm Özet -Savaş tüm hızıyla devam eder. Athena’nın yardımıyla Diomedes önce tanrıça Afrodit’i sonra Ares’i yaralar. Afrodit, annesi Dione’nin yanına acılar içinde gider ve iyileştirmesi için yardımister.
Athena, Tydeus oğlu Diomedes’e güç ve atılganlık verir. Troya safında Hephaistos’a dua eden Dares’in oğulları Phegesus ile İdaios, Diomedes’in karşısına çıkar. Troyalılar araba ile, Diomedes yaya saldırır. Ama Phegesus, Diomedes’in kargısı ile ölür. İdaios’u ise Hephaistos korumayı başarır.
Athena, Ares’in yanına gider. Ares’i savaşta taraf tutmamaya ikna eder, böylece Zeus kimi desteklerse kazanabilecektir. Sonra da Ares’i alır, Skamandros Nehri‘nin kıyılarına götürür.
O esnada, Agamemnon ilk olarak Alizon’ların lideri Odios’u öldürür.
Giritli İdomeneus ise Boros’un oğlu Tarne’li savaşçı Phaistos’u öldürür. Hemen ardından, İdomeneus’un adamları Phaistos’un cesedini soyarlar.
Strophios’un oğlu Skamandrios, Artemis tarafından avcı olarak yetiştirilmiştir. Ama Menelaos, Skamandrios’u öldürür.
Molos’un oğlu Giritli Meriones ise Phereklos’u öldürür. Phereklos; Tekton’un oğlu, Harmonides’in torunudur. Athena, Phereklos’u sever ve eli gemi yapma sanatına yatkındır. Aleksandros’u Sparta’ya gönderen gemileri o yapmıştır. (Helen’i kaçırıp Troya’ya getirdiği gemilerdir)
Antenor’un piç oğlu Pedaios’u Hyleusoğlu Meges öldürür.
Euhaimon’un oğlu Eurypylos, Dolopion’un oğlu Hypsenor’u öldürür.
Diomedes ise ovada durdurulamaz bir şekilde savaşmaktadır. Bunu gören Lykaon’un oğlu Pandoros, Diomedes’i oku ile vurur. Ama Diomedes arabasının yanına gider; Kapaneus’un oğlu Argoslu Sthenelos’tan oku çıkarmasını ister. Diomedes, bir yandan Athena’ya yalvarır. Pandoros hedefi tutturduğu için böbürlenmektedir ve Diomedes onu öldürmek için dua eder.
Böylece Athena görünür. Diomedes’in göğsünün içine babası Tydeus’un gücünü koyar; ayrıca karşısındakinin tanrı mı insan mı olduğunu anlaması için gözlerindeki karanlığı kaldırır. Ona tanrı formunda görünüp; Diomedes’i, eğer tanrılar buraya gelirse Afrodit dışında hiçbiri ile savaşmaması konusunda uyarır.
Böylece Diomedes, çok daha güçlü bir halde savaşa döner.
Önce Astynoos’la Hyperion’u öldürür. Sonra Eurydamas’ın oğulları Abas’la Polyidos’u öldürür. Ardından Phainops’un oğulları Ksanthos’la Thoon’u öldürür. (Burada Homeros, Polyidos’un malını mülkünü akrabalarının paylaşacağını ve bunun üzücü olduğunu belirtir. Ne ilginç! Dünya malı dünyada kalıyor ama kime kaldığı ayrı bir sıkıntıdır.) Dardanoslu Priamos’un iki oğlu Ekhemmon’la Khromios’u da öldürür. Ve onları soyarak silahlarını alır. Atlarını ise gemilere götürsünler diye adamlarına verir.
Troyalı Aineias, Likyalı Pandaros’u bulur ve onun okuyla Diomedes’i vurması gerektiğini söyler. Pandaros ise Diomedes’i bir ölümsüzün koruduğunu; çünkü atılan okların başka yere yönlendiğini belirtir. Aineias, Tros’un atlarına sahip olduğunu ve güçlerni birleştirirlerse, birlikte Diomedes’i öldürebileceklerini söyler. Böylece, Aineias arabanın dizginlerini tutup atları sürer, Pandaros ise Dioemedes’e saldırmak için hazırlanır.
Kapaneus’un oğlu Stenelos, Diomedes’i uyarır. Pandaros ile Aineias, Diomedes’e doğru gelmektedir. Canlarından olmamak için arka sıraya gitmeyi teklif eder. Bunun üzerine Diomedes, Athena tarafından korunduğunu anlatır. Pandaros ile Aineias’ın sürdüğü atların soyu, oğlu Ganymedes’e karşılık Zeus’un Tros’a verdiği atlara dayanmaktadır. Çünkü, Aineias’ın babası Ankhises, Troya kralı Laomedon zamanında, atları çiftleştirmiş ve altı tane daha üretmiştir. Şimdi altı attan ikisi, Aineias’ın arabasını çekmektedir. Bu atlar dünyadaki en iyi atlardır. Eğer Diomedes onları yenerse, Stenelos’tan atları götürmesini ister.
Bu esnada Pandaros kargısını Diomedes’e doğru sallar ama onu vurmayı başaramaz. Diomedes, ardındani kargısını fırlatır ama Diomedes’in attığı kargıyı Athena yönlendirir. Böylece, Pandaros’u vurup öldürür.
Aineias, kalkanı ile kendini koruyarak arabasından atlar; Pandaros’un ölüsünü götürmesinler diye onu korur. Ancak Diomedes, bir taş alır yerden ve Aineias’ı kalçasından vurur.
Aineias, Afrodit ile Troyalı çoban Ankhises’in oğludur. Annesi Afrodit, oğlunun yaralandığını görünce, kolları ile oğlunu korur; onu savaş meydanından götürmeye çalışır. Bu esnada Stenelos, Aineias’ın atlarını alır ve er Deipylos’a vererek, gemilere götürmesini emreder.
Diomedes, güçsüz tanrıça Afrodit’i fark eder ve kovalamaya başlar. Afrodit, insanları yöneten Athena ya da iller yıkan Enyo (Savaş Tanrıçası) değildir. En sonunda Diomedes, Tanrıça Afrodit’i elinden kargısı ile vurmayı başarır.
Kargı giriverdi derinin içine,
İlyada – 5. Kitap
deldi Kharitlerin işlediği rubayı,
aktı tanrıçanın avucundan tanrısal kan,
hani şu mutlu tanrılarda akan öz,
ekmek yemez, kızıl şarap içmezler,
kanları yoktur mutlu tanrıların,
bu yüzden ölümsüz derler onlara.
Koca bir çığlık attı Aphrodite,
oğlunu yere düşürdü,
Phoibos Apollon aldı onu ellerine,
çevik atlı bir Argoslu vurup da almasın diye canını
sardı onu koyu bir bulutla.
Diomedes, kadınları baştan çıkaran Afrodit’e savaştan uzak durmasını bağırır.
Tanrıların habercisi İris, yaralı Afrodit’i kalabalık arasından alır götürür. Savaş alanında, Afrodit, Ares’i görür. Kardeşi Ares’e, canının çok yandığını ve Olimpos‘a gitmesi gerektiğini söyler ve atlarını kendisine vermesi için yalvarır. Ares atları verir; İris ile Afrodit arabaya binerek Olimpos’a giderler.
Afrodit, Olimpos’a varınca annesi Dione’nin yanına gider ve annesinin dizlerine kapanır. Artık savaşın Troya ile Akhalar arasında olmadığını; Akhaların ölümsüzlere savaş açtığını anlatır.
Tanrıça Dione’de eski hikayeleri anlatmaya başlar.
Aleos’un iki oğlu Otos ile Ephialtes; Ares’i zincire vurduktan sonra; tunç bir küpün içine tam on üç ay onu hapsetmişlerdir. Otos ile Ephialtes’in üvey anası Eeriboia, Hermes’e haber vermeseydi; Ares orada ölebilirmiş.
Hera’yı ise Amphitryon’un oğlu üç çatallı bir ok ile sağ memesinin altından vurmuştur.
Hades’i ise Herakles, Ölüler Diyarının kapısında sivri bir ok ile vurmuştur. Acılar içinde Olimpos’a gelen Hades’e tanrıların hekimi Paian, acı dindiren ilaçlar serpmiştir.
Athena, Diomedes’i Afrodit’in üzerine göndermiştir ama Diomedes, ölümsüzlerle savaşanların çok yaşamadığını bilmemektedir. Diomedes’in karısı ve Adrastos’un kızı Aigialeia, kocasının kaybını yaşayacaktır. Dione bunları anlattıktan sonra, kızını iyileştirmeye başlar.
Afrodit iyileşirken; Athena, Zeus’ u ziyaret eder. Afrodit’in Troya kızlarını peşinden sürüklediğini ve eline altın iğne saplandığını söyler. Bunun üzerine Zeus, Afrodit’i çağırır; savaş’ın onun işi olmadığını; Ares ile Athena’nın işi olduğunu belirtir.
O esnada, yeryüzünde, Diomedes, Aineias’ın bir tanrı tarafından korunduğunu anlar; yine de silahlarını soyup öldürmek için saldırır. Üç kere saldırır ama dördüncü saldırısında Apollon kükrer, tanrılarla boy ölçüşmeye kalkmamasını söyler ona.
Böylece, Apollon, Aineias’ı alır ve kaleye götürür. Leto ile, kardeşi Artemis, kalede Aineias’ı iyileştirir. Sonra Apollon, Aineias’ın bir benzerini yapıp savaş meydanına koyar. Ares’in yanına gider ve Diomedes’in Afrodit’i yaraladığını ve kendisine de saldırdığını anlatır. Neredeyse, Zeus’a bile kafa tutacaktır bu adam.
Ares, Trakyalıların önderi Akamas’ın kılığına girip insanlara seslenir, onlara güç verir.
Likya kralı Sarpedon ise Hektor’a kızar. Kendisi zengin şehrini bırakıp gelmiştir ama Hektor kendi ünlü şehrini korumakta başarısızdır. Hektor arabasına atlar ve savaşanları kışkırtmaya başlar.
Ares, savaşın üstünü gece karanlığı ile örter. Athena, Akhalara yardıma gittiğinde; Ares ile Apollon, Troyalılara yardım etmektedir. Aineias iyileşip tekrar savaşa döner ama Troyalıların ataklarına rağmen, Akhalar dimdik durmaktadır.
Agamemnon, ordusunu yüreklendirir ardından kargısını sallayarak Aineias’ın arkadaşı Pergasosoğlu Deikoon’u öldürür.
Aineias, Alpheios Irmağının soyundan gelen, Phere’de oturan Diokles’in iki oğlu Kreton’la Orsilokhos’u öldürür. Menelaos ile Nestor’un oğlu Antilokhos, Aineias’ın karşısına çıkar; böylece ölen çocukların cesetlerini Akha tarafına sürüklerler.
Ares’in dengi ve Paphlagonialıların önderi Pylaimenes’i, Menelaos öldürür.
Hektor’un yanında Ares vardır. Diomedes Ares’i görünce, yanındakilere gerilemeyi; tanrı ile savaşa girmemeyi öğütler.
Zeus’un oğlu Likyalı Sarpedon ile Zeus’un torunu ve Herakles’in oğlu Tlepolemos karşılaşır. Tlepolemos, onun Zeus’un oğulları arasında en az yiğit olan olduğunu söyler. Babası Herakles, bir zamanlar, çok az adamıyla Laomedon‘a karşı savaşmış ve Troya’yı altüst etmiştir ama Sarpedon şimdi, Troya’yı savunmaktadır.
Sarpedon, buna karşılık, Laomedon’un atları vermesi gerekirken çılgınlık yaptığını ve Herakles’e vermediğini belirtir. Bu yüzden Troya’yı altüst edebilmiştir. Ama şimdi, Tlepolemos’un ölümü kendi elinden olacaktır. Sarpedon, Tlepolemos’u boynundan vurup öldürür; o da Sarpedon’u baldırından yaralar. Sarpedon’u, adamları savaş alanından çeker ama kargıyı bacağından çıkarmayı akıl edemezler. Akhalar ise bir yandan Tlepolemos’un cesedini çekerler. Odysseus olanları görünce bir sürü Likyalıyı öldürmeye başlar; en sonunda Hektor müdehale eder.
Sarpedon’un bacağından kargıyı çekince, canı gider gibi olur ama Boreas üzerinden geçip de onu uyandırır.
Ares’in yanında olduğu Hektor bir sürü Akhalı öldürünce, Akhalar korkudan gerilemeye başlar.
Hera, Ares’in Troyalılar tarafında olduğunu fark edince, Athena’ya Akhalara yardım etmeleri gerektiğini söyler. Böylece Athena ile Hebe bir araba yaparlar. Athena sonra kendi işlediği rubasını kenara koyup, savaş kıyafetlerini giyer.
Giydi bulutları devşiren Zeus’un gömleğini,
İlyada – 5. Kitap
kan ağlatan savaş için silahlarını kuşandı,
püsküllü kalkanını attı omuzlarına;
o korkunç kalkanda çepeçevre diziliydi.
Korku, Kavga, Savunma, adamı donduran Saldırış,
bir de korkunç canavar Gorgo’nun başı,
korku, yılgı salan azman.
Kalkanlı Zeus’un belirtisi.
Yüz ilin yaya erleriyle süslü tolgasını geçirdi başına,
iki sorguçlu, dört altın siperli.
Zeus, Olimpos’un doruğunda oturmaktadır. Hera, kocasının yanına gidip; ona serzenişte bulunur. Afrodit ile Apollon, Ares’i Akhaların üzerine salmış ve bir sürü yiğit öldürtmüştür. Kendisi ise Ares’e bir tokat atıp, savaştan çekmek istemektedir. Zeus, Athena’yı göndermesini tavsiye eder.
Böylece, Athena ile Hera; Troya’ya inerler. Diomedes’in yanına giderler. Stentor kılığına girip, Akhaları azarlarlar. Akhilleus varken, Troyalılar surlardan dışarı çıkamazken şimdi kentin dışında savaşmaktadırlar. Bunları diyerek Akhalara güç verirler.
Diomedes, Pandaros’un açtığı yara yüzünden güçsüzdür. Athena Diomedes’e babasının yiğitliğini anlatır.
“Tydeusoğlu ne de az benziyor babasına.
İlyada – 5. Kitap
Tydeus ufak tefekti, ama cenkçiydi.
Savaşmayı yasak etmiştim bir gün ona,
Akhalardan ayrılmış, Thebai’ye gelmişti,
haberci gelmişti Kadmoslular arasına,
sarayda rahatına bak, ye iç, demiştim,
ama hiç oralı olmadıydı o,
meydan okuduydu Kadmoslulara erkek yüreğiyle,
kolayca yendiydi topunu. böyle destek oluyordum işte.”
Ama Diomedes, babası gibi değildir, kızar ona. Diomedes, tanrıçayı tanır ve Ares’ten çekindiğini söyler. Athena, Ares’in bir deli olduğunu; Hera’ya Akhalar tarafında olacağını söz vermesine rağmen; şimdi Troyalılar tarafında savaştığını söyler. Athena hep Diomedes’i koruyacaktır; bu yüzden Ares’e saldırmasını söyler.
Böylece, Diomedes Sthenolos’u arabadan atar. Athena dizginleri alır; Ares kendisini görmesin diye Hades başlığını takar. Ares, o esnada Okhesios’un oğlu Periphas’ı soymaktadır. Ares Diomedes’i görür görmez saldırır ama Athena onun kargısını kullanmasına izin vermez. Diomedes kendi kargısını atar ve Diomedes’in kargısını yönlendirip, Ares’in karnına sokar. Ares korkunç bir çığlık atar.
Ares hemen Olimpos’a gider ve Zeus’un karşısına çıkıp yarasını gösterir. Athena’nın zorbalık yaptığını ve Zeus’un onu hiç azarlamadığını söyler. Çünkü Zeus bu azgın kızı kendi doğurmuştur. Athena, Diomedes’i ölümsüzlerin üzerine salmaktadır. Önce Afrodit’i yaralamıştır şimdi de kendisini.
Zeus, Olimpos’taki tanrılar arasında en iğrendiğinin Ares olduğunu, bütün bu kötü karakterinin anası Hera’dan geldiğini söyler. Ama yine de kendi oğlu olduğu için kıyamaz ona. Başkasının oğlu olsaydı çoktan Olimpos’tan atacağını belirtir.
Tanrıların Hekimi Paian’a Ares’i iyileştirmesini buyurur. Ardından Hebe, onu yıkayıp temiz urbalar giydirir. O esnada Hera ile Athena geri döner Olimpos’a.
Bir önceki bölüm için tıklayınız.
Bir sonraki bölüm için tıklayınız.
Musée du Louvre, Suvée, Joseph-Benoît, 1784–1785
