İphigenia Aulis’te oyunu, Euripides tarafından yazılmıştır. Antik Yunan trajedisinin en etkileyici eserlerinden biridir. Oyun, Truva Savaşı‘nın eşiğinde, Aulis’te toplanan Yunan filosunun hikâyesini anlatır. Savaş tanrıçası Artemis‘in bir kurban istemesi üzerine, komutan Agamemnon kızı İphigenia‘yı feda etmek zorunda kalır. Ancak bu fedakarlık, aile içi trajedi ve ahlaki ikilemlerle dolu bir dramı tetikler. Oyun, insanın kader karşısındaki çaresizliği, etik çatışmalar ve kahramanlık ile kişisel çıkarlar arasındaki mücadeleyi işler. Euripides‘in bu eseri, klasik mitolojiyi derinlemesine karakter analizleri ve yoğun duygusal etki ile harmanlayarak izleyicilerine sunar.
Hikayenin paralel bir versiyonunu anlatan İphigenia Tauris’te Euripides Özetine ayrıca bakabilirsiniz.
Ayrıca Truva Savaşı’nı Başlatan ve Bitiren Kurbanlar yazımıza da bakabilirsiniz.
Karakterler
- İphegenia — Agamemnon ve Klytaimnestra’nın kızı
- Agamemnon — Miken Kralı, Hellen ordusunun baş komutanı
- Klytaimnestra — Agamemnon’un karısı, Helen’in kız kardeşi
- Menelaos — Agamemnon’un kardeşi, Helen’in kocası, Sparta Kralı
- Akhilleus — Tanrıça Thetis ile Peleus’un oğlu, Phtia’nın prensi
- Yaşlı Adam — Agamemnon’un hizmetçisi
- Koro — Khalkis’li kadınlar (Khalkisli kadınlar , Aulis’te yaşayan)
- 1. Haberci & 2. Haberci
Prologos (ön giriş)
Sahne, Aulis’te Hellen ordugahında, Agamemnon’un çadırı önünde açılır. Çadırın ana kapısı Agamemnon ve ailesi tarafından kullanılırken, yan kapı hizmetçiler tarafından kullanılır. Agamemnon sahneye çıkar.
Yaşlı hizmetçisini çağırır yanına. Gökyüzündeki yıldızın adına sorar. Yaşlı adam da onun Sirius olduğunu yedi Peliades’in (Ülker yıldızları) yanında durduğunu söyler. Agamemnon denizin ve kuşların sesinin duyulmadığını, Euripos’ta rüzgar olmadığını söyler. (Euripos, Yunanistan’ın ikinci büyük adası olan Euboia’daki-Eğriboz- Aulis isimli limandır)
Agamemnon, yaşlı adam gibi kimsenin tanımadığı insanlara imrendiğini söyler. Kendisi gibi makam sahibi insanlar dünyanın güzelliklerini tadıyormuş gibi görünür. Ama saygı gösterilmeyen tanrılar ve vefasız insanlar, makam sahibi kişileri yıkmaktadır.
Yaşlı adam böyle konuşmanın krallara yakışmadığını söyler. Agamemnon bugün mektup yazmıştır, sonra silip tekrar yazmış ve mühürlemiştir. Ardından da ağlayarak mührü kırmıştır. Şimdi de yüzünde çıldırmış bir ifade vardır. Ne olduğunu sadık hizmetkarı olan kendisine anlatmasını ister.
Agamemnon başlar hikayeyi baştan anlatmaya. Thestios’un kızı Leda, üç kız doğurmuştur — birincisi Phoibe, ikincisi karısı Klytaimnestra ve üçüncüsü Hellas’taki büyük ailelerin hepsinin talip olduğu Helen’dir. Helen’in talipleri kavga etmeye başlayınca, babası Tyndareos zor duruma düşmüştür. Kızı kime vereceğine, bu aileler arasındaki tartışmayı nasıl önleyeceğine karar verememiştir. Sonunda taliplerden, kızın kocasını kendisi seçmesine ve herkesin bunu kabul edip, biri eğer kızı kaçırırsa ya da kocası onu kovarsa, herkesin birleşip bunu yapanın ülkesine saldıracağına dair yemin etmelerini istemiştir.
Böylece Helen, Menelaos’u seçmiştir. Agamemnon bu seçime üzülmektedir. Ardından Argosluların mitlerine göre tanrıçaların hakemi (Paris’ten bahsediliyor) Phrygia’dan Sparta’ya gelip güzel kıyafetleri ile Helen’i tavlamıştır. Menelaos’un yolculuğa çıkmasını fırsat bilerek onu İda’nın sığır ağıllarına götürmüştür.
Menelaos, çılgına dönüp tüm talipleri dolaşmış ve onlara yeminlerini hatırlatmıştır. Böylece, Hellenler silahlanıp, Aulis’te buluşmuşlar ve Menelaos’un abisi olmasının hatrına onu başkomutan seçmişlerdir. Bu sorumluluğu, başkasının üstlenmiş olmasını diler Agamemnon.
Ordu toplanmasına rağmen, Aulis’te uygun rüzgarlar esmediğinden denize açılamamaktadırlar. Tam seferden vazgeçecekken, kahin Kalkhas, denize açılabilmek için Agamemnon’un kızı İphigenia’nın Artemis’e kurban edilmesi gerektiğini bildirmiştir. Agamemnon kızına kıyamamış ve tellal Talthybios’a orduyu dağıtmasını emretmiştir. Ama kardeşi Menelaos, bir sürü sebep sunarak kendisini kızını kurban etmeye ikna etmiştir. Karısı Klytaimnestra’ya kızı İphigenia’yı Akhilleus ile evlendireceğini ve kızı Phtia’ya varmadan da sefere açılamayacaklarını söylemiştir. Bu düzmeceyi bilen kendisi, Kalkhas, Menelaos ve Odysseus’tur. Ama bu yaptığına pişman olmuştur ve şimdi karısına yeni bir mektup yazmıştır. Bunu adamdan Argos’a karısının yanına götürmesini ister.
Adam da mektubun içeriğini kendisine anlatmasını ister. Agamemnon, kızlarını Aulis’e göndermemesini, düğünü başka zaman yapacaklarını yazdığını söyler. Yaşlı adam Akhilleus’un buna öfkelenebileceğini dile getirir. Agamemnon, Akhilleus’un olan bu planlardan haberi olmadığını söyler. Yaşlı adam, tanrıçanın oğlunun buna öfkeleneceğini yineler. Agamemnon ona hemen yola koyulmasını yolda eğer kızı ile karşılaşırsa onu Kyklopsların sunaklarına götürmesini — Argos’a geri götürmesini demek istiyor- söyler.
Agamemnon çadırına girer, yaşlı adam yola koyulur. Sahneye Khalkisli kadınlardan oluşan koro girer.
Parados(İlk Koro Şarkısı)
Denize yakın akan Arethousa Nehrinin aktığı Kalkhis’ten, Euripos’un Aulis kumsalına gelmiştirler. Menelaos ile Agamemnon’un, Truvayı ele geçirmek ve Helen’i geri getirmek için toplanan Hellen ordusunu görmeye gelmiştirler. Paris, Hera ve Athena ile güzellik yarışana giren Afrodit’in armağını olan Helen’i Eurotas Nehri’nden kaçırmıştır. Kadınlar kurban törenlerinin yapıldığı Artemis korusunu gizlice geçmişlerdir. Telamon’un oğlu Aias ile Oileus’un oğlu Aias’ı görmüşlerdir. Poseidon’un torunu Palamedes (Tydeus’un oğlu) ile Protesilaos’u (Giritli İdomeneus’un arkadaşı) pessos (dama/santraç benzeri) oyununu oynarken görmüşlerdir. Diomedes disk atmaktadır. Yanında Ares’in yamağı Meriones, Odysseus ve Nireus da vardır.
Thetis’in oğlu, Kheiron’un öğrencisi Akhilleus araba ile yarışmaktadır. Pheretas’ın torunu Eumelos bağırarak, altın koşumlu tayları kamçılamaktadır. Donanmanın sağ kanadında Phtia’lı Myrmidonları görmüşlerdir. Elli geminin pruvasında Akhilleus’un ordusunun sembolü olan Nereus kızlarının altın bezeli suratları asılıdır. (Akhilleus’un annesi Thetis de Nereus kızıdır)
Argos’ komutanları Talaos’un oğlu Mekisteus’un oğlu Euryalos ile Kapaneus (Thebai’ye karşı yediler) oğlu Sthenelos da elli gemi getirmiştir.
Attika’dan gelmiş altmış geminin başında Theseus’un oğlu (Homeros da Euripides de adını anmaz) vardır. Amblemleri kanatları atların çektiği arabayı süren Athena’dır.
Boiotialıların elli gemisinin pruvasını altın yılan tutan Kadmos süslemektedir. Komutanları topraktan doğan Leitos’tur. (Argonot seferine de katılmıştır, Spartoi)
Oileas’ın oğlu Aias da Phokis ve Lokris’i temsilen elli gemi getirmiştir.
Atreus’un oğlu Agamemnon, eş komutanı Adrastos ile Kiklopların kenti Miken’den yüz gemi getirmiştir.
Pylos’tan Gerenios Nestor gemilerine komşuları Alpheios’un sembolü boğa suretleri işlenmiştir.
Aineianların on iki gemisini Kral Gouneus komuta etmektedir.
Kralları Eurytos’un komutasında Epialı adıyla bilinen Elis soyluları vardır.
Ekhinad Adaları Taphos’un kralı, Phyleus’un oğlu Meges de gelmiştir.
Salamis’ten Aias, on iki gemisi ile filonun sol kanadındadır.
İşte kadınlar bu manzarayı hiç unutmayacaklardır.
I.Epeisodion (Konuşmalı bölüm)
Menelaos, abisinin mektubuyla sahneye girer. Yaşlı adam ile Menelaos söz dalaşına girerler. Adam bağırarak Agamemnon’u çağırır. Agamemnon sahneye girer ve bu kez de Agamemnon ile Menelaos atışmaya başlarlar.
Menelaos, Agamemnon’un Danaoların başına geçmek istediği için bir zamanlar herkese nazik davrandığını söyler. Ama başlarına geçince huyları değişmiştir. Daha sonra donanma Aulis’te toplandığında ve rüzgar çıkmayınca, Danaolar gemileri dağıtmak istemişlerdir. Agamemnon da Priamos’a saldıramayıp, şöhretten yoksun kalacağını fark edince üzülmüştür. Kahin Kalkhas, kızını Artemis’e kurban etmesi gerektiğini söylediğinde ise hemen razı olmuştur. Hatta kendi iradesiyle, Akhilleus’la evlendirmek için kızını göndermesini talep ettiği mektubu yazmıştır. Nice iktidarlar, yerinde kalmak için ne çabalar harcamıştır ama sonunda yönetimden uzaklaştırılmışlardır. Menelaos, Hellas’ın barbarların gözü önünde düşeceği duruma üzülmektedir. Bir lider cesur olduğu için, sağduyulu olduğu için seçilmelidir.
Koro, kardeş kavgasının kötü bir şey olduğunu söyler.
Agamemnon çok sinirlidir ama yine de ona düzgün bir cevap verecektir. Menelaos kendi karısına bile sahip çıkamamıştır. Onun bütün derdi koynuna güzel bir kadın almaktır. Başta Agamemnon’un yaptıkları yanlıştır ama şimdi doğruyu yapmak istediğinde o mu delli oluyordur? Tanrının yardımı ile ona uygun olmayan bir kadından kurtulduğu halde, onu geri almaya çalışan Menelaos olduğuna göre, asıl deli de odur. Tyndareos’a yemin eden taliplerle bu sefere pekala çıkabileceğini söyler. Evinden kaçan bir kadını ona geri verecek diye, kendi çocuğunu öldürmek istememektedir.
Koro, insanın çocuğunu koruması gerektiğini söyler.
Menelaos çok kızar ve başka dostlarına danışarak, derdine çare arayacağını söyler. Sahneden çıkar.
Sahneye birinci haberci girer. Agamemnon’a karısı Klytaimnestra, oğlu küçük Orestes ve kızı İphigenia’nın geldiğini ve pınar başında dinlendiklerini söyler. Ordunun bundan haberi olmuştur ve herkes onların neden geldiğini merak etmektedir. Düğün ya da benzer bir kutlamanın olup olmadığını sormaktadırlar. Yoksa kızı sırf Agamemnon onu özledi diye mi gelmiştir? Aulis’in efendisi Artemis’e gelin mi sunacaklardır? Damat kimdir? diye sormaktadırlar. En iyisi Menelaos düğün yemeği masalarını kurmalıdır.
Agamemnon haberciye teşekkür eder ve çadırına yollar. Kendi kendine konuşmaya başlar. Soylu olup, halkın kölesi olduğunu söyler. Ağlamak istemektedir ama pozisyonu gereği ağlayamaz. Sıradan bir insan olmayı diler. Karısı, davet edilmemesine rağmen kızını gelin olarak görmek için gelmiştir ve ona ne diyecektir? Kızı Hades’e gelin gidecektir, babasına edeceği bedduaları duyar gibidir. Her şey Priamos’un oğlu Paris’in Helen’i kaçırması ile başlamıştır!
Menelaos, Agamemnon’un elini tutar. Babaları Atreus ve dedeleri Pelops adına kardeşi ile kalpten konuşmak istediğini söyler. Abisinin söylediklerine artık hak vermektedir. Abisi kızını ölüme gönderirken, kendisinin de mutlu olamayacağını fark etmiştir. Helen’i kazanmak uğruna abisini kaybetmektedir. O küçük kızın kurban edilmesinin Helenle ne ilgisi olabilir ki? Bu yüzden orduyu dağıtacaklardır. Abisini sevdiği için fikrini değiştirmiştir. Eğer fikirler daha iyi yöne gidiyorsa, değiştirmek kötü bir şey değildir.
Koro, Menelaos’un Zeus’un oğlu büyük dedesi Tantalos’a yakışır şekilde konuştuğunu söyler.
Agamemnon onu takdir eder. Malk mülk ya da aşk ihtirası yüzünden kavga eden kardeşlerden nefret ettiğini söyler. Ama kader onu kızını öldürmeye zorlamaktadır. Kalkhas orduya kehaneti söyleyecektir, çünkü kahinler ihtiraslı olmakla lanetlenmişlerdir. Menelaos, onu öldürürlerse konuşamayacağını söyler. Bu kehaneti bilen diğer kişi, Sisifos’un dölü Odysseus, ikisine zarar verecek bir şey yapmayacaktır.
Ama Agamemnon, Odysseus’un kurnaz ve kitleleri etkileyebildiğini söyler. Argoslulara gidip kehaneti bildirip, sonra Agamemnon’un kızını öldürmeyi ilk kabul edip ardından da vazgeçtiğini de anlatabilir. Ardından da hepsini üzerlerine salarak hem Agamemnon’u hem kızını öldürebilir. Buradan kaçıp Argos’a sığınsalar bile, ordu peşinden gelip surları yıkabilir. Tanrıların çıkar yol bırakmadığı ortadadır. Menelaos’tan sadece karısı Klytaimnestra’nın, kızı Hades’e gidene kadar hiçbir şeyden haberi olmamasını sağlamasını ister.
Koroya da ağızlarını sıkı tutmasını tembih eder.
I.Stasimon (koro şarkısı)
Altın saçlı Eros ikiz yaylarını gerip bir yandan mutluluk dağıtıp, bir yandan kargaşa çıkarmaktadır. Afrodit’ten kargaşayı odalarından uzak tutmasını dilerler. Tutkuları ölçülü, arzuları masum ama aşktan payını alabilmeyi dilerler. Her insanın huyu, doğası farklıdır ama iyi eğitim alanlar doğru yolu bulabilirler. Erdem önemlidir; kadınlar bunu gizlice oynaşmayarak, erkeklerde güçlerini uyumlu kullanarak yapabilirler.
Sığırtmaç Paris, İda’da barbar kavalını çalıp büyürken, üç tanrıçaya hakemlik yapmak onun aklını başından almış ve Hellas’a getirmiştir. Helen’in fildişi sarayında, onu kendisine aşık etmiştir.
Tanrıçaların kavgası, işte Hellen’lerin Truvalılara saldırmasına sebep olmuştur.
II.Epeisodion (Konuşmalı bölüm)
Sahneye at arabasıyla Klytaimnestra, İphigenia ve Orestes girer.
Korodaki kadınlar, Klytaimnestra’nın arabadan inmesine yardım ederler. Klytaimnestra, kızını görkemli bir düğün için getirdiğine emindir. Arabadan inmek için yardım ister. Oğlu Orestes’i sever. Onun eniştesi, İphigenia’nın kocası soyu tanrı Nereus’a giden bir adam olacaktır.
İphigenia koşarak babasının boynuna atılır, babasına oldukça düşkündür. İphegenia babasınının mutsuz olduğunu fark eder. Menelaos’un bütün kötülüklerinin ve savaşlarının yok olmasını diler. Babasına Phrygia’nın nerede olduğunu sorar, babasıyla birlikte yolculuk etmeyi diler. Ama Agamemnon, kızının kendi yolculuğuna yalnız gideceğini söyler.
Sonra, yola çıkmadan bir sunu yapacağını ve bu tören esnasında, kızının sunak kenarında olmasını istediğini söyler. Kızının dışarıda görülmemesi için onu çadıra sokar. Helen ile Truva’nın onların sırtına yükledikleri ne acıdır.
İphigenia çadıra girer. Karısına, duygulandığı için kendini affetmesini ister. Evladının Akhilleus’a varacağını düşündükçe içi daralmaktadır. Evlilikler güzeldir ama bu bir baba için zordur.
Klytaimnestra kocasına hak verir, ama zamanın onları alıştıracağını söyler. Kendisine koca adayının soyunu anlatmasını ister.
Agamemnon anlatmaya başlar. Asopos Nehrinin kızı Aigina ve Zeus’tan Oinone (Aigeina Adasının eski adı) kralı Aiakos doğmuştur. Aiakos’un mirası oğlu Peleus’a kalmıştır. Peleus da Nereus’un kızı Thetis ile evlenmiştir. Buna Zeus ön ayak olmuş, Nereus da bu evliliği kabul etmiştir. Düğünleri kentorların ve Kheiron’un yaşadağı kutsal Pelion Dağında yapılmıştır ve tanrılarda kutlamaya katılmıştır. Thetis ve Peleus’un oğlu Akhilleus’u, çocuk insanların kötü huylarını kapmasın diye Kheiron yetiştirmiştir. Akhillues, Phtia’da Apidanos Nehri kenarında yaşamaktadır. Ay yeniden doğduğunda evleneceklerdir. Klytaimnestra damada hiçbir kusur bulamaz.
Tanrıçaya bir kurban sunulup sunulmadığını sorar. Agamemnon da bununla ilgilendiğini söyler. Kurbandan sonra düğün yemeği verilecektir. Kadınların şöleni de limanda gemilerde olacaktır.
Agamemnon karısından düğünden önce gitmesini ister. Ama Klytaimnestra, düğün mumlarını kimin taşıyacağını, gelinin annesinin görevlerini düğün esnasında kim yağacağını sorar. Adetler yerini bulmalıdır. Agamemnon koca ordunun içinde onun kadın olarak burada işinin olmadığını, Argos’a dönüp çocukları ile ilgilenmesini söyler ama onu ikna edemez.
Klytaimntestra saraydan çıkar.
II.Stasimon (koro şarkısı)
Burada toplanan Hellen ordusu, Simoeis Nehri’nin yanındaki Phoibos (Apollon)’un toprağı İlyon’a gidecektir. Anlatılanlara göre Kassandra’ya, engel olunamaz kehanetler gelirmiş.
(Agamemnon sahneden çıkar)
Gökyüzünde bulunan Dioskouroslar’ın kardeşi Helen’i Priamos’un toprağından geri almak için gemilerle gideceklerdir. O zaman Truvalılar surlarına dizileceklerdir. Agamemnon, kenti ele geçirdiğinde, Priamos’un karısı ile kızları büyük yasa boğulacaktır. İşte o zaman Helen, kocasına ihanet ettiği için ağlayacaktır. Zeus’un kuşa dönüşüp Leda ile yattığı hikayesi doğru ise ya da bu hikaye Musaların telkini ile insanlara farklı yansıtıldıysa da her şeyin suçlusu Helen’dir.
III.Epeisodion (Konuşmalı bölüm)
Akhilleus sahneye girer. Buraya bekar gelen askerler kumsalda pinekliyor, evliler çocuklarına hasrettir. Akhilleus memleketi Pharsala’yı ve babası Peleus’u terkedip buraya Euripos’a gelmiştir. Şimdi rüzgarın esmesini beklerken, adamları Myrmidonlar ona sürekli neyi beklediklerini sormaktadır. Atreus oğullarının onları oyaladığını düşünmektedirler.
Klytaimnestra sahneye girer. Klytaimnestra ile Akhilleus daha önce hiç karşılaşmamıştır. Sesinden Akhilleus olduğunu anlayan Klytaimnestra kendini tanıtır ama Akhilleus kadınlarla konuşmaya utandığını söyler. Bunun üzerine Klytaimnestra onun elini sıkmak ister, ne de olsa damadı olacaktır. Akhilleus şaşırır. Böylece, Klytaimnestra damadın bilmediği bir düğün planladığını anlar ve utanır.
O esnada yaşlı adam kafasını çadırdan uzatır. Yaşlı adam, Klytaimnestra’nın babası Tyndareos’un kölesidir ve Klytaimnestra’nın çeyizi olarak onunla birlikte Kral Agamemnon’a gitmiştir. İşte, bu kadar güvenilir olduğunu açıkladıktan sonra, kadına, Agamemnon’un kızını öldürmeyi planladığını söyler. Klytaimnestra duyduklarına inanamaz ama yaşlı adam olanları anlatır.
Helen’in geri dönüşünün bedeli İphigenia olacaktır. Bütün düğün hikayesi kurmacadır. Adam, Agamemnon’un vazgeçtiği mektuptan ve onu Menelaos’un ele geçirmesinden de bahseder. Klytaimnestra, Akhilleus’a bütün bunları bilip bilmediğini sorar ama Akhilleus da bilmemektedir.
Klytaimnestra, Akhilleus’a kendilerine yardım etmesi için yalvarır.
Akhilleus, Kheiron yanında yetiştiği için yapmacık biri olmadığını söyler. Eğer Atrues oğulları orduyu iyi yönetmezlerse onlara itaat etmeyeceğini söyler. İşte şimdi de ona yardım edeeğini söyler. Agamemnon, Akhilleus’un adını bu işe karıştırarak böyle bir şey yapamayacaktır. Böyle bir şeye izin verirse, Menelaos bile Akhilleus’un yanında cesur kalacaktır. Agamemnon, kızın duvağına bile dokunamayacaktır. Aksi halde Agamemnon’un barbar atalarının memleketi Sipylos ve kendi memleketi Phtia, bir daha yanyana anılmayacaktır.
Ayrıca kahin Kalkhas’a da burnundan getirecektir. Kahinlerin hep yalan söylediğini, tutturamadığında da kaçtığını belirtir Akhilleus. Ayrıca Akhilleus, Agamemnon’un kızı getirmek için mutlaka adını kullanması gerektiğini bilseydi, ortak amaçları için buna izin verebileceğini söyler. Ancak Agamemnon bunu gizli saklı yapmıştır. Nitekim kıza kimse zarar veremeyecektir.
Klytaimnestra, Akhilleus’a minnettar kalır. Kızı ölürse, Akhilleus’un gelecekteki evliliğine uğursuzluk getireceğini söyler.
Akhilleus kızı kurtaracağına söz verir. Agamemnon’u ikna etmeleri gerektiğini söyler ama Klytaimnestra, Agamemnon’un ordudan korktuğunu belirtir. Akhilleus yine de gidip Agamemnon’a yalvarmasını söyler, kendisi şiddet yolunu seçmeden önce, mantıklı haraket etmedirler. Klytaimnestra, Akhilleus’un teklifini kabul eder. Tanrılar varsa iyiliğinin mükafatlandırılacağını ama yoksa, bütün bunların anlamsız olduğunu söyler. Sahneden çıkarlar.
III.Stasimon (koro şarkısı)
Kentaurların dağı Pelion ormanında, Peleus ile Thetis’in düğününde, Pieria Mousaları övgüler düzerken, Ymenaios (düğün tanrısı) hangi şarkıyı çalmaktadır?
Phrygialı Dardanos soyundan ve Zeus’un yatağının süsü Ganymedes sakilik yapmaktadır ve Nereus’un elli kızı düğünlere özgü horon tepmektedir.
Kentorlar, Bakkhos’un içkisinden (şarap) tatmaktadırlar. Hepsi birden, Thetis’e seslenir. Apollon’un gizemli sözlerini açıklayan Kheiron, Thesalia’nın ışığı olacak bir oğlan doğuracağını müjdelemiştir. Bu oğlan, anası Thetis’in armağanı, Hephaistos’un dövdüğü silahları kuşanıp Priamos’un ülkesini yerlebir edecektir. Tanrılar sonra Peleus ile Thetis’in nikahını kutsamışlardır.
Ama İphegenia kurbanlık danalar gibi ölecektir. Oysa o İnakhos soyundan (Argos soyu) biriyle evlenmek için yetiştirilmiştir.
Eksodos (kapanış)
Klytaimnestra sahneye girer. İphigenia babasının planlarını öğrendiğinden beri feryat figan ağlamaktadır. Agamemnon da sahneye girer.
Agamemnon, gelin yokken onunla konuşmak istediğini söyler. Kurban törenindeki arpa unu ve kutsanmış sular hazırdır. Artemis adına danalarda kesilmiştir.
Klytaimnestra kızını kardeşi Orestes’i de alıp çadırdan çıkması için çağırır. İphigenia ağlamaktadır. Klytaimnestra, kızını öldürmeyi planladığını söyler ona ve başlar konuşmaya.
Agamemnon onunla ilk kocası Tantalos’u öldürerek zorla evlenmiştir. Küçük yavrusunu da bağrından çekip kopararak acımasızca öldürmüştür. Bunun üzerine Zeus’un oğulları olan kardeşleri (Kastor ve Pollux) onun peşine düşünce, babası Tyndareos’un ayaklarına kapanıp yalvarmıştır. Babası acıyıp affedince, Klytaimnestra onunla evlenmiş ve iyi bir eş olmuştur. Ona rağmen şimdi Menelaos’un Helen’i geri alması için kızlarını öldürmeye kalkıyordur. Rezil bir kadın için (Helen, Klytaimnestra’nın kardeşi), İphigenia’yı feda ediyordur. Eğer bunu yaparsa, kendisi ve hayatta kalan kızları ona seferden döndüğü zaman uygun bir karşılama hazırlayacaklardır. Seferi bu şekilde başlatırsa, nasıl sağ salim dönmeyi dileyecektir? Çocuklarının gözüne nasıl bakacaktır? Hem biri kurban edilecekse neden bunun için oylama yapılmıyordur? Mesela Menelaos’un kızı Hermione neden kurban edilmiyordur? Helen ahlaksızken, kendisi erdemlidir ama kendi kızı kurban edilecektir.
İphegenia, eğer kendisi Orpheus gibi ikna yeteneğine sahip olup, şarkıları ile taşları peşinden sürükleyebilseydi, öyle yapacağını söyler. Ama tek yapabildiği ağlamaktır. Kendine kıymamasını ister babasından. Helen ve Aleksandros’un kaçması ile kendisinin hiçbir ilgisi yoktur. İşte şimdi bebek kardeşi Orestes ile yalvarmaktadır. Yeraltında hiçbir şey yoktur. Kötü yaşamak bile, ölmekten iyidir.
Agamemnon, koca ordunun dillere destan Truva’yı fethetmek için yanıp tutuştuğunu, böylece Akhaların Hellen kadınlarının kaçırılmasına son verileceğini ve bunun yolunun İphigenia’nın kurban edilmesinden geçtiğini söyler. Eğer tanrıçanın isteği yerine getirilmezse, ordu Argos’a yürüyecek ve kendisi dahil bütün kızlarını öldürecektir. Menelaos için değil, özgür Hellas için kızını öldürmelidir.
İphigenia ile annesi ağlaşır. İphegenia, Priamos’un oğlu Paris’i İda dağına bıraktığını söyler ama keşke o güzelim dağda ağıl olmasaydı da sonradan Aleksandros adını alacak bu adama bir barınak sağlamasaydı diye söylenir. Günün birinde Athena, kurnaz Afrodit, Hera ve ulak Hermes oraya uğramıştır. Afrodit uyandırdığı tutkularla, Athena kargısı ile, Hera da Zeus’un yatağını paylaşması ile övünüyormuş. İçlerinden en güzel kim diye tartışmaya başlamışlar. İşte bu Danaoların şanını yükseltecek olan İphigenia’nın ölümüne sebep olmuştur. Kahrolası Helen yüzünden ne acılar tatmıştır.
Sahneye Akhilleus girer, Akhilleus orduda olay çıktığını, kızı koruduğu içinde ordudakilerin onu taşlamaya kalktığını anlatır. Hatta Akhilleus’a saldırıyı kendi ordusu Myrmidonlar başlatmıştır. Sisifos’un oğlu Odysseus’un başlarında bulunduğu yüzlercesi kızı almaya gelmektedir ama Akhilleus hayatta olduğu sürece kızı koruyacaktır.
İphigenia, kendi arzusuyla korkmadan ölmek istediğini açıklar onlara. Gemilerin açılması ve Truva’nın yıkılması ona bağlıdır. Helen’i kaçıran Paris kendisi sayesinde cezalandırılacaktır ve barbarların ülkesinden kadın kaçırması engellenecektir. İphigenia’nın ölümü Hellas’ı kurtaracak ve adı sonsuza dek iyi anılacaktır. Akhilleus’un bir kadın için Argoslularla savaşması doğru değildir. Bir erkeğin hayatı binlerce kadının hayatına bedeldir. Hellenlerin barbarlara hükmetmesi için kendisini feda edecektir.
Koro, kızın düşüncelerinin çok soylu olduğunu söyler. Hastalıklı olan tanrıça Artemis’in talepleri ve kaderidir.
Akhilleus, İphigenia’dan etkilenir. Onu tanıdıkça, soylu karakterini gördükçe onunla evlenmek istediğini söyler. Hellas’ı ondan kıskanmaktadır. Ayrıca dediği gibi tanrılara karşı savaşmak anlamsız. Hellenlere karşı kapışırsa, kızı koruyamacağından korkmaktadır. Ama yine de ölümün kötü bir şey olduğunu hatırlatır kıza.
İphigenia, Helen için çıkan savaşta nice cinayetin işlendiğini, Akhilleus’un kendisi için ölmesini istemediğini söyler. O artık ülkesini kurtarmak istemektedir.
Akhilleus, silahlarını kuşanıp sunağın yanında duracaktır. Eğer kız fikrini değiştirirse diye orada olacaktır. Böylece sahneden çıkar.
İphigenia, annesinin ağlayıp da kendi cesaretini kırmamasını ister. Ayrıca, saç örgülerini kesmemesini ve karalara da bürünmemesini diler. Çünkü mezarı tanrıça Artemis’in sunağı olacaktır. Annesi kabul eder. İphigenia kardeşlerine veda etmesini söyler ve Orestes’i kucaklar. Annesine kocasından nefret etmemesini söyler, babası yaptıkları yüzünden zaten vicdan azabı çekecektir.
İphigenia, kimin kendisini sunağa götüreceğini sorduğunda annesi götürmek ister ama İphigenia kabul etmez. Babasının kölelerinden biriyle gidecektir.
Klytaimnestra, Agamemnon’un çadırına girer.
İphigenia sahneye çıkar. Korodan kendisi için ağıt yakmalarını ister. Kadınların, Khalkis’in karşısındaki Artemis tapınağına kendisi ile gelmesini ister. Memleketi Pelasgia’ya ve onu yetiştiren Miken’e selam verir.
Koro, Kiklopların emeği ile inşa edilen, Perseus’un kentine mi seslendiğini sorar. Kızın adı hep minnetle anılacaktır.
Her şeye elveda eder İphigenia ve sahneden çıkar.
Sahneye ikinci haberci girer ve Klytaimnestra’yı çağırır. Kadın sahneye çıkar. İphigenia, Artemis koruluğuna gitmiştir, Agamemnon kızını görünce yüzünü kapatıp ağlamıştır. Kız babasının yanına gidip, kendisini iradesiyle ülkesi için teslim ettiğini söylemiştir. Hiçkimse onu sunağa götürmeyecek ve kurban esnasında tutmayacaktır, kendisi yapacaktır. Herkes ona hayran kalmıştır. Kurban töreninin düzenliyicisi Thalthybios, herkesi sessiz olmaya davet etmiştir.
Kalkhas kızın başına çelengi geçirmiştir, Akhilleus da su serperek, seferin iyi geçmesi için dua etmiştir. Rahip kılıcını çekip kızın başına vurmuştur. Herkes kılıç darbesini duymasına rağmen, kızın yıkılışını kimse görmemiştir.
Kalkhas insanlara tanrıçanın gönderdiği ceylanı görüp görmediklerini sorar. Sunaklarını kabul etmiş ve soylu bir insanın kanı ile sunağı kirletmemek için böyle yapmıştır. Artık ordu Aulis’ten Ege’ye açılabilecektir.
Agamemnon haberciyi, Klytaimnestra’ya bunları anlatması için göndermiştir. Kızı tanrıların yanına, gökyüzüne yükselmiştir.
Koro, kızın tanrıların arasında yaşamasına çok sevinmiştir.
Sahneye Agamemnon girer ve karısına, kızlarının tanrılar arasında olduğunu, artık oğullarını alıp gidebileceğini kendisi de Truva’dan dönünce görüşeceklerini söyler.
Koronun iyi dilekleri ile sahne kapanır.
